
کبد بهدام انداختن سموم و تصفیهآنها با تبدیل کردنشان بهمواد بی ضرر را برعهدهدارد. همچنین، این کبد است کهمتابولیسم داروها را در بدن انجام میدهد. و گاهی شما با اشتباهات ناآگاهانهخود بجای کمک بهکبد فقط کارش را سخت تر میکنید.
کبد یکی از بزرگترین و مهم ترین اندام های بدن است کهبیش از 500 عملکرد حیاتی در بدن را انجام میدهد کهشامل تصفیهخون، پاکسازی سموم، تبدیل مواد مغذی بهانرژی و ذخیرهسازی ویتامین ها و مواد معدنی است. بهگفتهدکتر رابرت براون جونیور Robert S. Brown از مرکز پزشکی و درمان بیماری های کبد ویل کورنل:"کبد شما هر چیزی را کهمصرف کنید پردازش میکند و یا آن را برای مصرف بدن آمادهکردهیا از شر آن خلاص میشود." برای سال ها در اوج نگهداشتن این ارگان مهم باید توصیههایی کهدر ادامهاین مقالهآمدهاست را بهکار بگیرید.
ننوشیدن آب بهاندازهکافی
حتما شنیدهاید کهروزانهحداقل باید 8 لیوان آب بنوشید. با این کهممکن است بهنظرتان زیاد برسد ولی باید بدانید کهحدود 65 درصد از بدن ما را آب تشکیل داده– یعنی تا جایی کهمیتوانیم باید بهبدنمان آب برسانیم. بهگفتهدکتر میشل نیل شروود Michele Neil-Sherwood از موسسهپزشکی کاربردی و همکار نویسندهکتاب تلاش برای سلامتی Quest for Wellness:" کم آبی بدن میتواند تاثیر مستقیم روی توانایی سم زدایی کبد داشتهباشد بنابراین از دست دادن توانایی سم زدایی کبد باعث از دست رفتن سلامت سایر اندام های بدن میشود." و زمانی کهاین اتفاق بیوفتد خطر ابتلا بهبیماری افزایش پیدا میکند. قاعدهکلی این است کهروزانهباید بهاندازهنیمی از وزن ایدهآل بدنتان، آب سالم مصرف کنید. " هنگامی کهآب دارای آلودگی هایی از قبیل xenobiotics، موادی کهعموما بهآب اضافهمیشود ( کلرید، فلورید، عوامل نرم کننده) یا مواد BPA کهاز بطری های پلاستیکی وارد آب میشوند، باشد، باعث ایجاد مسمومیت در سیستم سم زدایی بدن میشود.
سیگار کشیدن
بهگزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، هر سال حدد 480 هزار نفر فقط در ایالات متحدهآمریکا در نتیجهکشیدن سیگار، میمیرند. اگر این گزارش بهاندازهکافی خطر کشیدن سیگار برای بدن را اثبات نمی کند، یک مطالعهدر سال 2011 نشان دادهکهسیگار کشیدن علت تقریبا نیمی از سرطان های کبد است. بهگفتهدکتر نیل شروود:" سیگار کشیدن در کل برای سیستم بدن خطرناک است بهدلیل وجود مواد شیمیایی مضر و افزایش استرس اکسیداتیو (استرس اکسیداتیو عدم تعادل میان تولید رادیکال های آزاد و دفاع های آنتی اکسیدانی تعریف میشود.حاصل استرس اکسیداتیو در بدن انواع سرطان ، دیابت، نارسایی های قلبی، آسیب های مغزی، مشکلات عضلانی، پیری زودرس، آسیب های چشمی و در کل ضعف سیستم ایمنی بدن است.) در سیستم است. این استرس در سیستم میتواند در نهایت منجر بهآسیب سلول های کبدی و در نتیجهآسیب بهسلول های کل سیستم بدن شود. "
اضافهوزن داشتن
هیچ کس دوست ندارد اضافهوزن داشتهباشید و یکی از پیامدهای اغلب نادیدهگرفتهشدن تجمع چربی در بدن این است کهسبب تجمع چربی اطراف کبد شدهو منجر بهبیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD ) میشود. این بیماری منجر بهطیف گستردهای از بیماری های کبدی میشود کهکبد چرب استئاتو هپاتیت Steatohepatitis غیر الکلی (NASH ) و سیروز یا زخم دائمی کبد در نتیجهالتهاب مزمن محدودهآن، اشارهدارد. دکتر براون توضیح میدهد کهاصطلاح " غیر الکلی " بهاین دلیل استفادهمیشود کهصدمات وارد شدهبهکبد بسیار شبیهبهآسیب های ناشی از الکل است حتی اگر این بیماران مقدار زیادی الکل مصرف نکردهباشند. "اگر شما مبتلا بهNAFLD یا NASH هستید بسیار مهم است کهیک رژیم غذایی سالم بههمراهورزش برای کمک بهحفظ سلامتی کبد در برنامهروزانهتان جای دهید.در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان NASH وجود ندارد، آزمایشات بالینی برای تحقیق در مورد درمان این بیماری همچنان در دست بررسی است.
مصرف بیش از حد قند در رژیمتان
شما از اهمیت محدود کردن قند در خوراکی و نوشیدنی ها اطلاع دارید ولی شاید تعجب کنید اگر بدانید کهچهچیزی شما را در معرض خطر بالقوهبیماری های کبدی قرار میدهد. مشکل اصلی در فروکتوز بالای موجود در شهد ذرت نهفتهاست کهیک مادهبسیار محبوب در رژیم غذایی مردم آمریکاست. بهگفتهدکتر شروود Sherwood از موسسهپزشکی کاربردی تولسا در اوکلاهاما " در حالی کهتقریبا هر سلول بدن قادر بهسوخت و ساز گلوکز است، ولی تنها سلول های کبدی میتوانند فرکتوز را تجزیهکنند. اگر در طول زمان بیش از حد فروکتوز مصرف کنیم، کبد در آن غرق شدهو آسیب جبران ناپذیری میبیند. بهترین راهبرای پیشگیری از این آسیب محدود کردن مواد غذایی با فروکتوز بالا است مانند نوشابه و شیرینی ها و استفادهاز مواد دارای قند طبیعی مانند میوههاست."
خوردن غذاهایی کهقند خون را بالا میبرند یا خوردن غذای زیاد قبل از خواب
اکثریت عملکردهای کبد در شب انجام میشود، بنابراین مصرف غذاهای سنگین تنها باعث ایجاد کار بیشتر این اندام میشود – خوراکی هایی حاوی مارگارین، روغن ترد کنندهشیرینی یا روغن کانولا. بهگفتهدکتر جوج کاسمیدس George Kosmides در کالیفرنیا " بهجای میان وعدهاز هویج خام و لبو (چغندر) استفادهکنید هر دوی این ها کبد را پاکسازی و بازسازی میکنند. "
مصرف چربی های ترانس – هر زمان در روز
اگر کلسترول بالا دارید احتمالا باید در مورد خطر استفادهاز چربی های ترانس – روغن های هیدروژنهساختهشدهبهدست انسان کهباعث میشود مواد غذایی مضر شوند، اطلاع پیدا کنید. چربی های ترانس، کلسترول بد LDL شما را بالا بردهو مقدار کلسترول خوب HDL بدن را کاهش میدهند. میتوانید آن ها را در اغلب غذاهای پخته، اسنک های آمادهمثل چیپس و پاپکورن و غذاهای سرخ کردنی پیدا کنید. حتی بعضی رستوران ها بعضی از چربی های ترانس را بهغذاهایی کهدر فر میپزند هم اضافهمیکنند تا روغن کمتری مصرف کنند.
مکمل های گیاهی خاص و ویتامین ها
باور کنید یا نهمصرف بیش از حد بسیاری از مکمل ها میتواند بهکبد آسیب برساند – بلهحتی مکمل های غذایی با کیفیت. فقط بهخاطر این کهمیگویند کاملا طبیعی هستند بهاین معنا نیست کهکاملا برای شما مفیدند. " فیلتر کردن سموم در بدن نقش کبد است و این کار را از طریق فرایند متابولیک پیچیدهای کهمنجر بهتجزیههر چیزی کهما مصرف میکنیم انجام میدهد. – حتی مکمل های خاص. بهگفتهدکتر براون " در طول این فرایند مکمل های خاص میتواند بهکبد آسب برسانند و از آنجایی کهمکمل های گیاهی بهخوبی طبقهبندی نشدهاند هیچ راهمشخصی برای تعیین مفید یا مضر بودن آن ها برای سلامتی وجود ندارد. بهترین کار این است کهقبل از مصرف با داروساز یا پزشکتان در مورد آن مشورت کنید.
استرس یا ناامیدی بیش از حد
استرس بیش از حد و طولانی مدت میتواند بهدلایل متعددی برای سلامت مضر بودهو آسیب بالقوهای بهکبد برساند. تحقیقات دانشگاهادینبورگ کهدر مجلهگوارش منتشر شدهارتباطی احتمالی بین سطح بالای پریشانی روانی ( علایم اضطراب و افسردگی ) و مرگ و میر ناشی از انواع بیماری های کبدی نشان داد. در حالی کهاین یافتهنیاز بهارزیابی علمی بیشتر دارد، بسیاری از اعضای جامعهپزشکی بهرابطهبین ذهن و بدن تاکید دارند. طب سنتی چینی هزاران سال است کهروی رابطهبین احساسات و ارگان های بدن تاکید دارد. بهگفتهدکتر نیل شروود " اکثر مردم درک نمی کنند کهکبد تحت تاثیر خشم قرار میگیرد و خشم جریان انرژی کبد را مسدود میکند. "
نداشتن فعالیت بدنی کافی
حتی اگر اضافهوزن ندارید ورزش باید یک بخش ثابت از فعالیت هفتگی شما باشد – حداقل بهخاطر کبدتان. بهگفتهدکتر نیل شروود " در طول ورزش منافذ بدن باز شدهو میزان عرق افزایش پیدا میکند کهمنجر بهبهبود روند سم زدایی خواهد شد. ورزش نهتنها بهکبد کمک میکند بلکهدر کار سم زدایی کهکار همیشگی کبد است، با کبد همکاری میکند. " انجمن قلب آمریکا توصیهمیکند حداقل 150 دقیقهدر هفتهورزش در حد متوسط داشتهباشید کهسادهترین روش برای آن میتواند سهروز پیادهروی سریع 50 دقیقهای باشد!
از داروهای بدون نسخهOTC بیش از حد استفادهمیکنید
خیلی خوب است کهمیتوانید سردرد، تب، درد عضلانی یا سایر موارد را بهراحتی با دارویی کهاز داروخانهتهیهمیکنید، رفع نمایید. اما واقعیت این است کهاین داروها در صورت زیادهروی و مصرف مکرر میتواند سمی باشد. دکتر براون توضیح میدهد " درست مثل تمام چیزهایی کههضم میکنیم، دارو هم از طریق کبد وارد بدن میشود و با بالا بردن سطح سمیت در کبد میتواند در دراز مدت بهاین عضو آسیب برساند. مثلا استامینوفن اگر در دوز صحیح استفادهشود ( 4000 میلی گرم در روز ) مشکلی ایجاد نمی کند ولی مصرف بیش از حد آن میتواند از اختلال در آزمایش خون عملکرد کبد گرفتهتا نارسایی حاد کبد و حتی مرگ را باعث شود. " از آنجایی کهاستامینوفن در بسیاری از قرص های ترکیبی برای درد، سردرد، داروی مایع سرماخوردگی و غیرهوجود دارد ممکن است بدون این کهمتوجهشوید در مصرف آن زیادهروی کنید. همیشهقبل از مصرف برای اطمینان از دوز مناسب داروها حتما برچسب پشت آن ها را مطالعهکنید بهخصوص هنگامی کهدو دارو کهحاوی استامینوفن هستند را با هم گرفتهباشید.
متوقف کردن تست های عملکرد کبد
اغلب افراد از اهمیت انجام آزمایش های منظم برای کلسترول و ضربان قلب آگاهی دارند ولی شاید بهفکرشان نرسد کهعملکرد کبدشان را بررسی کنند. بهخصوص اگر الکل بیش از حد مصرف نمی کنند. بهگفتهدکتر براون " این تفکر خطرناک است زیرا برخی از مشکلات کبد هیچ ارتباطی با مصرف الکل ندارد و تا زمانی کهبیماری پیشرفتهنشود هیچ نشانهای بروز نمی کند. در حالی کهبیوپسی کبد liver biopsy برای تشخیص قطعی هر گونهبیماری کبد، باید انجام شود ولی اغلب بیماری های کبد شامل هر دو بخش PBC ( کلانژیت صفرای اولیه) و NASH ، در ابتدای راهممکن است از طریق تست های سادهخون در طی معاینات متعارف پزشکی تشخیص دادهشوند. بهتر است این مسالهرا با پزشکتان در میان بگذارید.