
دست و انگشتان دست بعضی افراد همیشهسرد است حتی در هوای خوب. گاهی اوقات این سردی همراهبا درد انگشتان هم میشود. این افراد همیشهسعی میکنند برای برداشتن اشیاء سرد از فریزر دستکش دست کنند. گاهی اوقات رنگ انگشتان دست این افراد در هوای سرد کبود یا قرمز میشود. در بعضی از این افراد زخم های دست هم دیرتر خوب میشوند. علت اغلب این ناراحتی ها اختلال در جریان خون دست است.
گرمای دست انسان بهعلت جریان یافتن خون گرم در آن تامین میشود. خون شریانی توسط دو سرخرگ بهنام های رادیال و اولنار از ساعد بهمچ دست و سپس بهکف دست و انگشتان میرود. نبض شریان های رادیال و اولنار را میتوان در مچ دست احساس کرد.
در دیوارهو جدار تمام شریان های بدن عضلاتی وجود دارد کهبا انقباض خود میتوانند قطر داخلی آنها را کم و زیاد کنند. این عضلات تحت کنترل سیستم عصبی سمپاتیک قرار دارند. بدن انسان با کنترل این عضلات میتواند مقدار خونی را کهبههر اندام و هر عضو بدن میرساند، تنظیم کند، درست مانند شیر آبی کهمقدار آب جریان یافتهرا در لولهها کنترل میکند. شریان های دست هم از این قاعدهمستثنی نیستند.
در بعضی بیماری ها انقباض عضلاتی کهدر جدار شریان های دست هستند یا بیش از حد است یا طولانی تر از حد لازم باقی میماند. بهانقباض عضلات عروق وازوکنستریکشن Vasoconstrictio- میگویند. در افراد مبتلا بهاین بیماری ها وقتی دست در مجاورت سرما قرار میگیرد سیستم سمپاتیک تحریک شدهو موجب انقباض بیش از حد و طولانی شریان های آن میشود.
وقتی خون بهحد کافی بهدست و انگشتان آن نرسید آنها سرد و رنگ پریدهو سفید میشوند. بعد از چند دقیقهاکسیژن موجود در عروق انگشت کم شدهو در نتیجهرنگ خون بهکبودی زدهو رنگ انگشت کبود میشود. بهاین تغییر رنگ بهکبودی سیانوز میگویند. وقتی جریان خون دوبارهبهاین انگشتان میرسد رنگ آنها قرمز شدهو دردناک میشوند. بعد از مدتی رنگ انگشت دوبارهبهحد طبیعی میرسد ولی انگشت ورم کردهو گزگز میکند.
وقتی کهاین کاهش جریان خون شدیدتر میشود بهعلت کاهش شدید اکسیژن در بافت های نوک انگشت، زخم هایی در آنها ایجاد میشود کهخوب ترمیم نمی یابند. بهتدریج این زخم ها گسترش یافتهو ممکن است نوک انگشت کاملا سیاهشدهو فرد قسمتی از انگشت خود را از دست بدهد.
بیماری های بسیاری وجود دارند کهاین مشکلات را ایجاد میکنند. معروف ترین آنها بیماری رینود است.
گاهی اوقات انگشتان فرد حساسیت زیادی بهسرما داشتهولی مشکل وی فقط همین بودهو بیماری عروقی دیگری ندارد. بهاین وضعیت بیماری رینود یا رینود اولیهمیگویند. بیماری رینود بیشتر در دختران نوجوان و زنان جوان دیدهمیشود. این بیماری تا حدودی ارثی است.
وقتی کهفرد بهجز حساسیت زیاد بهسرما بیماری های عروقی دیگری هم مانند لوپوس یا اسکلرودرمی یا روماتیسم مفصلی دارد بهاین وضعیت پدیدهرینود یا رینود ثانویهمیگویند.
بیماری هایی کهموجب رینود ثانویهمیشوند، در واقع بیماری های مستقلی هستند ولی در آنها حساسیت انگشتان بهسرما هم وجود دارد. مهم ترین این بیماری ها عبارتند از:
لوپوس سیستمیک
اسکلرودرمی
روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید
سندرم شوگرن
بیماری برگر یا بورگر.