
گرما زدگی هنگامی اتفاق میافتد کهدمای بدن بیشتر از 40 درجهسانتی گراد باشد و بدن نتواند در برابر گرمای شدید مقاومت کند و دچار گرمازدگی شود.گرمازدگی در افراد بهعلت قرار گرفتن در هوای گرم یا تولید زیاد گرما در بدن اتفاق میافتد .درمان گرمازدگی برای جلوگیری از آسیب های جدی و مرگ بسیار ضروری است. در این مطلب شما را با علت گرمازدگی و انواع و درمان های فوری آن آشنا میکنیم پس با ما همراهشوید .
آسیب های ناشی از گرمازدگی بهتناسب شدت آن بهسهدستهتقسیم میشوند :
1.گرمازدگی خفیف : در این حالت بدن بشدت عرق کردهو حجم خون کاهش مییابد.
2.گرمازدگی متوسط
3. گرمازدگی شدید: این حالت بسیار خطرناک بودهو خطر مرگ را نیز میتواند در پی داشتهباشد. در این حالت حرارت مرکزی بدن از 40٫5 درجهسلسیوس فراتر میرود. در این وضعیت اغلب ارگانهای بدن در معرض آسیب بافتی قرار میگیرند. گرمازدگی شدید یک وضعیت اورژانس بودهو دمای بدن فرد گرمازدهباید سریعا کاهش یابد. عدم درمان گرمازدگی شدید بهتشنج، کما و مرگ منجر خواهد شد. گرمازدگی شدید علاوهبر اثرات سوء آن بروی سیستم عصبی همچنین کبد، کلیهها، قلب و عضلات را نیز در معرض آسیب قرار میدهد .
بدن انسان در مقابل گرما مکانیسم های طبیعی از خود نشان میدهد کهعرق کردن و تنفس نمونهای از آن میباشند اما اگر گرمای محیط زیاد باشد و فرد دچار گرمازدگی شود عرق تبخیر میشود و بدن را گرم میکند بنابراین فشار خون نیز پایین میآید و عرق کردن محدود گردد .
گرمازدگی همچنین دارای علائم متفاوتی است کهشایع ترین آنها عبارتند از :
پوست خشک و داغ – عدم تعریق – پوست ابتدا قرمز شدهو سپس رنگ پریدهیا کبود میشود – تنفس کوتاهو سریع – نبض سریع و ضعیف – افزایش دمای بدن بهبیش از 40 درجه– سردرد – گرفتگی عضلات – گشادی مردمک چشم
برخی از علائم قبل از دچار شدن بهگرمازدگی اتفاق میافتد کهاین علائم عبارتند از :
ضعف و خستگی – کشیدگی و درد عضلات – استفراغ و تهوع – پوست رنگ پریدهو چسبناک– دمای طبیعی بدن – گرفتگی عضلات – سرگیجه – ضعف و غش – ادرار زرد تیرهیا نارنجی – سردرد و اسهال است .
فرد گرمازدهواکنش های روحی و روانی فراوانی از خود بروز میدهد کهاین علائم عبارتند از :
زدن سخنان بی ربط ، گیجی ، رفتار پرخاشگر، آشفتگی و هیجان، توهم– بی حالی ، رخوت و بی حسی ( واکنش های بدن بیش از حد آرام و آهستهمیشود ) و تشنج است .
پزشکان میتوانند گرمازدگی را از ظاهر و میزان فشار خون و دمای بدن تشخیص دهند و برای بررسی بهتر از دماسنج های مقعدی استفادهکنند با این حال برخی از مواقع پزشکان برای تشخیص گرما زدگی از سایر بیماری ها آزمایش هایی برای بیمار تجویز میکنند کهآزمایش خون و ادرار نمونهای از این آزمایشات هستند .
سنکوپ در علم پزشکی اصطلاحی است کهبهاز حال رفتن و غش کردن فرد گفتهمیشود و زمانی اتفاق میافتد کهمغز برای مدت کوتاهی خون دریافت نمی کند. سنکوپ گرمایی بهعلت حبس در یک محیط گرم اتفاق میافتد و در آن فشار خون کاهش مییابد.افراد قبل از سنکوپ گرمایی ابتدا سرگیجهمیگیرند و ممکن است حس غش کردن بهآنان دست دهد کهدر این شرایط لازم است آرامش خود را حفظ کنید و خودتان را خنک کنید.بهترین گزینهدر مواجهبا گرما زدگی استفادهاز آب میباشد، شما میتوانید بهجای آب از مایعات حاوی الکترولیت نیز استفادهکنید .
این اختلال در اثر تعریق شدید در زمان ورزش و فعالیت بدنی اتفاق میافتد. در این حالت عضلات شکم بازوها و پاها دچار گرفتگی میشوند. برای درمان گرفتگی عضلات میتوان مقدار کافی مایعات همراهبا الکترولیت نوشید و همچنین میتوان ورزش را متوقف کرد و در جای خنک بهاستراحت پرداخت .
اگر در محیط های گرم بهمدت طولانی بنشینیم یا بایستیم دست ها، پایین پاها و مچ پا دچار تورم میشود کهبهآن ورم کردن گرمایی میگویند .علت این تورم تجمع مایع در اندام های بدن است کهمیتوان آن را با خنک کردن بدن،قرار دادن پاها در بالا و نوشیدن آب و الکترولیت کافی درمان کرد .
عرق سوز بهعلت انسداد غدد عرق در پوست ایجاد میشود هنگامی کهبهمدت طولانی در معرض گرما قرار میگیریم تاول های کوچک قرمز رنگی در سطح پوست ایجاد میشود کهاگر پوست بلافاصلهخنک نشود ممکن است عفونت ایجاد شود. برای درمان عرق سوز کافی است بدن خود را خنک کنید و مرتب لباسهای خود را در محیط های گرم تعویض کنیدو پوست بدن خود را با مرطوب کنندهها آبرسانی کنید و سعی کنید در هوای خنک قرار بگیرید .
تعریق بیش از حد در محیط های گرم باعث کمبود آب بدن میشود کهاین کمبودها منجر بهکارکرد بیشتر قلب برای خون رسانی بیشتر بهپوست میشود تا بتواند پوست را خنک کند این عملکرد سریع و قوی قلب سبب ایجاد فشار بهقلب میشود و برای قلب مضر میباشد .
فعالیت شدید بدنی در هوای گرم علاوهبر افزایش دمای بدن منجر بهاز دست رفتن مایعات نیز میشود بنابراین افرادی کهدر معرض مستقیم نور آفتاب هستند و یا در محیط های گرم کار و فعالیت میکنند بیشتر دچار گرمازدگی میشوند مانند کارگران ساختمانی، کشاورزان، آتش نشان ها
شرایط بدنی و داشتن بیماری های خاص نیز خطر گرمازدگی را افزایش میدهد .برخی از داروها و رژیم های غذایی نیز میتوانند ابتلا بهگرمازدگی را سرعت بخشند و فرد را دچار این عارضهکنند.این داروها عبارتند از :داروهای ادرار آور و داروهای مربوط بهقلب و فشار خون و رژیم غذایی کم سدیم
افراد مسن و کودکان سریعتر از بقیهافراد بهگرمازدگی دچار میشوند زیرا بسیاری از کودکان بدون وقفهدر محیط گرم بهبازی میپردازند و برخی از افراد مسن کهبهافزایش دمای محیط حساس و آگاهنیستند و در محیط گرم بدون پنکهیا کولر زندگی میکنند نیز دچار گرمازدگی میشوند .
دمای معمولی بدن حدود 37 درجهسانتی گراد است کهتنظیم این دما در بدن بر عهدهقسمتی از مغز بهنام هیپوتالاموس است .تب واکنش سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن بیماری یا ویروس و باکتری میباشد،وقتی ویروس یا باکتری بهبدن وارد میشود، هیپوتالاموس دمای بدن را افزایش میدهد تا بدن بتواند این ویروس یا باکتری را از بین ببرد، سپس هیپوتالاموس با از بین رفتن عفونت دمای بدن را بهحالت عادی برمی گرداند .در تب مسکن هایی مانند استامینوفن استفادهمیشود اما این دارو در گرمازدگی اثر گذار نمی باشد و درمان گرمازدگی عموماً آبرسانی بهبدن و خنک کردن بدن است .
برای پیشگیری از گرمازدگی لازم است خطرات قرار گرفتن در محیط های گرم و کار در شرایط گرم را بدانید و موارد زیر را رعایت کنید این موارد عبارتند از :
اقدامات زیر در بهبود گرمازدگی افراد میتوانند تاثیرگذار باشد .
نکته:
مصرف داروهای خاص در افراد سبب کم آبی بدن این افراد میگردد .
دیورتیک ها: داروهایی هستند کهباعث حساسیت بیشتر نسبت بهگرما در فرد میشوند.
آنتی بیوتیک ها :یکی از داروهایی هستند کهپوست را نسبت بهآفتاب حساس میکنند و افرادی کهاز این دارو استفادهمیکنند را بیشتر در معرض آفتاب سوختگی قرار میدهند.
عناب از مفید ترین مواد خوراکی برای درمان گرما زدگی است. دم کردهعناب و زرشک با کمی شکر بهترین داروبرای رفع گرما زدگی است و یا اینکهعناب را در آب بجوشانید و با کمی شکر بعد از خنک شدن میل کنید.
شربت خاکشیر معجونی بی نظیر برای فصل تابستان است . برای جلوگیری از گرمازدگی این شربت را در خانهتهیهکنید و میل بفرمایید ،برای تاثیر خنکی خاکشیر باید بهشکل یخ زدهیا همراهخردهیخ مصرف شود، در غیر این صورت ملین و اسهال آور است .
تخم شربت یا دانهگیاهریحان کهدر شربت میریزند و مینوشند برای رفع عطش بسیار موثر است . این دانهرا در شربت میریزند و پس از جذب آب این دانهبهصورت ژله ای در میآید. تخم شربتی دارای خواص فراوان دیگری مانندرفع کنندهالتهابات دستگاهتناسلی و مجاری ادراردر طب سنتی میباشد.
بهلیمو گیاهی است کهاز برگ آن استفادهفراوانی میشود کهیکی از این استفادهها برای رفع عطش است . بهلیمو در طب قدیم کاربرد هایی مانند آرام بخش، ضدتشنج، ادرارآور، رفع کنندهسرگیجهو تپش قلب داشتهاست.
هندوانهیک میوهآبدار تابستانی پر طرفدار در روزهای گرم سال است . این میوهآبدار، خنک کننده، آرام بخش و مسکن التهابات درونی است کهبرای رفع گرمازدگی و تشنگی بسیار مفید است. افراد گرم مزاج بهتر است از این میوهکهدارای طبیعت سرد و تر است ، استفادهکنند و با مصرف آن از گرمازدگی پیشگیری کنند . برای رفع حرارت بدن و تشنگی میتوان ازپوست هندوانهبهصورت مربا استفادهکرد.
نوشیدن گلاب خنک موجب تقویت بدن و رفع حرارت بدن میشود. یکی از روش ها برای معالجهافراد گرمازدهخوراندن گلاب بههمراهیخ بهآن هاست ، گلاب بهاین افراد بهقدری باید خوراندهشود کهباعث استفراغ آن ها و خروج صفرا از بدن این افراد شود.