
جایی کهانسان بعد از مرگش بهآن هدایت میشود عالم برزخ میباشد کهدارای ویژگی های منحصر بهفردی است این مطلب شما را با دانستنی های جالب و در عین حال عجیب از عالم برزخ آشنا میکند.
عالم برزخ در دیدگاهعلمای اسلامی بهعالمی معروف است کهبین این جهان و جهان آخرت یعنی قیامت قرار دارد. و نیز با نام عالم مثال شناختهمیشود.
زمانی کهانسان جان خود را از دست میدهد وارد عالمی بهنام برزخ میشود و تا وقتی کهدر صور دمیدهشدهو مردم از قبر ها خارج شوند در آنجا میماند و بعد وارد عالم قیامت میشود بهتر میتوان گفت عالم برزخ فاصلهای بین عالم دنیا و قیامت میباشد کهبعد از مردن در آنجا بهسر میبرد.
تعداد دفعاتی کهاین کلمهدر قرآن بهکار رفتهسهبار در سهآیهمیباشد کهدر ادامهبا اشارهبهآنها خواهیم داشت:
اولین آیه:وَهُوَ الَّذِی مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَیْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَّحْجُورًا؛ او خدائی است کهآب دو دریا را بهم آمیخت دو دریایی کهآب یکی از آن دو شیرین و گوارا است و آب دیگری شور و تلخ و میان این دو آب فاصلهو حائلی قرار داد تا همیشهاز هم جدا باشند و بههم نیامیزند.
دومین آیه:«بَیْنَهُمَا بَرْزَخٌ لَّا یَبْغِیَانِ » میان آن دو دریا فاصلهای است کهبهحدود یکدیگر تجاوز نمی کنند و بههم نمی آمیزند.
سومین آیه:« لَعَلِّی أَعْمَلُ صَالِحًا فِیمَا تَرَکْتُ کَلَّا إِنَّهَا کَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا وَمِن وَرَائِهِم بَرْزَخٌ إِلَی یَوْمِ یُبْعَثُونَ».
ممکن است، کارهای شایستهای را کهترک کردهبودم بهجای آورم، هرگز، این سخنی است کهاو میگوید و پشت سرشان تا روز قیامت مانعی است کهبازگشت نتوانند.
در توضیح عالم برزخ احادیثی از امام صادق (ع) خطاب بهشیعیان آن زمان آمدهاست:
واللهإتخوف علیکم فی البرزخ. قلت ما البرزخ؟ فقال:القبر منذ حین موتهالی یوم القیامه
من بر شما(شیعیان) در عالم برزخ میترسم راوی میگوید:من بهامام صادق(علیهالسلام) گفتم کهعالم برزخ کجا است؟ فرمود:قبر است. زندگی در آن از زمان مرگ تا روز رستاخیز ادامهدارد.
در مورد برزخ امام صادق(علیهالسلام) میفرماید:الْبَرْزَخُ الْقَبْرُ وَ فِیهِ الثَّوَابُ وَ الْعِقَابُ بَیْنَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَة ؛ مراد از برزخ همان قبر میباشد و در آن ثواب و عقاب بین دنیا و آخرت است.
امام صادق(علیهالسلام) بهجمعی از شیعیان خود فرمود:بهخدا قسم کهتنها خطری کهمن بر شما احساس میکنم برزخ است و چون قیامت شود و کار بهدست ما برسد ما بر کار شما از خودمان اولویت داریم.
همچنین در حدیثی از امام سجاد(علیهالسلام) چنین آمدهاست:برزخ قبر است و برای آنان در آنجا زندگی سختی است و بهخدا سوگند کهقبر، باغی از باغهای بهشت و یا گودالی از گودالهای آتش است.
نوع قوانین حاکم بر عالم برزخ بسیار متفاوت بودهاست و همچنین خصوصیات منحصر بهفرد خود را دارا میباشد. در این عالم دنیا خصوصیات مادهبر همهچیز غالب است بدین معنی کهدر دنیای حاضر همهچیز درگیر مکان ، زمان ، شکل ، اندازهو رنگ میباشند.
همهچیز در حال تحول و حرکت است بهعنوان مثال موجودات کمالاتی را کهنداشتند با رشد کردن دوبارهکسب میکنند.
اما عالم برزخ یا همان عالم بعد از قیامت هیچ گونهاز خصوصیات مادهوجود نداشتهو تمام چیز ها مجرد از مادهمیباشند. معنی بینابین در عالم برزخ بدان جهت است کهبعضی از خصوصیات مادهرا دارد ولی از بُعدهای دیگر موجودات عالم برزخ مجردند.
بهعنوان مثال کمیاتی از جملهشکل و اندازهدر آن جا وجود دارد ولی زمان و مکان در عالم برزخ معنایی ندارد.
زمانی کهانسان میمیرد بههنگام سکرات موت پردهها کنار زدهشدهو در مقابل دیدگان او یکسری مسائل از جملهدیدن امامان معصوم(ع) ، آمدن عزرائیل و همچنین دیدن شیاطین هویدا میشود.
ولی سوال اینجاست کهآیا شخصی کهدچار سکتهمیشود این شرایط برایش نیز نمایان میشود یا نهبهشکل دیگری میباشد؟ و یا با توجهبهفعالیت قلب و تنفسش آیا روح در بدنش وجود دارد یا نههمان موقع سکتهاز بدنش بیرون میآید؟
سوال دیگر اینکهزمانی کهسکتهکمتر از یک ثانیهرخ میدهد آیا دیدن مسائل و صحنههای مختلفی کهذکر شد برای این شخص هم اتفاق میافتد یا نه؟
همانطور کهمیدانید مقررات دنیا بسیار متفاوت تر از مقررات عالم برزخ است. هر حرکت،فعلی و اتفاقی کهاز ما صادر میشود از زمان تبعیت میکند و بههیچ عنوان بدون بودن زمان تصور کردن آن امکان پذیر نیست.
ولی قوانینی کهدر برزخ حاکم است بهگونهای دیگر میباشد. مثلا زمانی کهشخص خوابیدهو در عالم رویا در حال خواب دیدن است مقدار زمانی کهدر خواب تلف میکند گاهدهها ساعت و گاهساعت های متمادی بهنظر میرسد.
ولی هنگامی کهبیدار میشود میبیند یک ساعت بیشتر نبودهکهدر خواب بهسر بردهو حتی تمام آن یک ساعت را خواب ندیدههمهآن چیزی کهدر عالم رویا رویت کردهو زمان بسیار طولانی تر از خوابش بودهاست بهصحنهها بهرویاهایی کهدیدهشاید روزهای زیادی باشد بنابراین میتوان نتیجهگرفت کهمقررات عالم برزخ متفاوت از دنیا میباشد.
در این دنیا برای دیدن یک چهرهزمان زیادی لازم است کهآن شخص را ببینید ولی در عالم برزخ انتظار کشیدن معنایی ندارد و در هر لحظهکهانسان ارادهکند میتواند در یک چشم بههم زدن و در یک ثانیههر چیزی را کهمیخواهد ببیند چرا کهدر آنجا زمان اصلاً مطرح و لازم میباشد.
در برخی از نقل ها روایت شدهاست کهانسان در یک لحظهتمامی فراز و فرودهای عمرش را مشاهدهمیکند بهعنوان مثال اگر هفتاد سال عمر سپری کردهاست تمام فیلم 70 سال عمرش را میبیند.
چنانچهدر بیداری بخواهد هم این فیلم را ببیند زمان زیادی لازم است ولی زمان احتضار در یک لحظههمهرا بهطوری کهغرق در فرازهای معنوی و روحانی و نورانی است میبیند و لذتی میبرد کهقابل توصیف و تصور نیست.
تمام این عذاب ها ، لذتها و ناراحتی ها در همان لحظات احتضار است کهامکان دارد یک ثانیهو یا حتی کمتر از آن باشد بهاین معنی کهدر کمتر از یک ثانیه70 سال را مشاهدهمیکند.
جالب است بدانید در مورد دیدن شیطان مطلبی عنوان نشدهاست هرچند ورود شیطان در آن لحظات برای دزدیدن ایمان شخص است اما واقعیت این است کهانسان در زمان مرگ اهل بیت (ع) را میبیند و مومن چهاردهمعصوم را میبیند.
در برخی از روایات آوردهشدهاست چنانچهشخصی سکتهکردهو احتمال میدهید کهنمردهو زندهاست او را دفن نکنید تا زمانی کهیقین پیدا کنید کهمردهاست. از نظر شرعی کسی کهسکتهکردههمین قدر کهاحتمال دهید نمردهحق دفن کردن آن را نیز ندارید تا زمانی کهمرگ وی توسط متخصص مربوطهتایید نشدهباشد.
از امام علی علیهالسلام نقل شدهاست:در واپسین روز از روزهای دنیا و نخسین روز از روزهای آخرت برای انسان چهرههایی هویدا میشوند.
نخستین چهرهکهظهور میکند این شخص از او میپرسد تو کههستی؟ میگوید من اموال تو هستم. بعد او میگوید خیلی زحمت تو را کشیدهام ولی الان بهشدت گرفتار و درگیر هستم، تو در این شرایط سخت بهچهدرد من میخوری؟
اموالش بهاو میگویند کهتو بهاندازهو قدر یک کفن از ما حق داری. کفنت را بردار و بقیهدیگر مال تو نیست بلکهمال بازماندگان است بنابراین ازآن نا امید و دلسرد میشود.
چهرهدوم برایش تمثل پیدا میکند. از او هم میپرسد تو کههستی؟ میگوید من اهل تو هستم. اهل همان خانواده، زن، فرزند، پدر، مادر، دوست آشنا، اینها کسانی اند کهعنوان اهل بهآنها اطلاق میشود.
می گوید من برای شما زحمت کشیدم. استراحت شما را بهاستراحت خودم ترجیح دادم و ... سپس کارهایی کهکردهبرایشان توضیح میدهد بعد میگوید میبینید چقدر درگیر و گرفتارم؟ الان شما چهکمکی از دستتان برایم بر میآید؟
اهلش بهاو میگویند کهما تو را تا قبر همراهی کردهو دفن میکنیم و بر میگردیم. دیگر نمی توانیم همراهتو داخل قبر بیاییم.
سومین چهرهکهاعمالش هست تمثل پیدا میکند. بهاو هم میگوید تو کی هستی؟ میگوید من اعمالت هستم. بهاو هم میگوید من نسبت بهتو زیاد دل خوشی نداشتم برای من سنگین و سخت بودی اکنون بهچهدرد من میخوری؟ اعمال میگوید من همهجا همراهتو هستم در عالم برزخ، قبر، قیامت و تا بهشت یا جهنم.
همهاین صحنهها توسط انسان مشاهدهمیشود کهانسان با آنها صحبت میکند این سخنانی کهخواندهاید متن روایتی میباشد کهبهطور خلاصهبیان شدهاست هر آنچهمشهود است اتفاقاتیست کهمیافتد بنابراین اینجا را با آنجا مقایسهنکنید.
همانطور کهکار ها در این دنیا بهزمان نیاز دارند در برزخ زمان نیاز است منتها زمان برزخی با زمان در اینجا بسیار فرق دارد و در آن مقررات بهگونهای است کهانسان همهحرف ها بازگو میکند و همچنین همهعذاب ها و لذت های حاصل از مشاهدهعمرش ، افسوس ها و حسرت ها را میبیند.
بدین ترتیب بین کسانی کهدر یک لحظهسکتهکردهو میمیرند و کسانی کهامکان دارد روزهای زیادی در حالت احتضار و جان کندن باشند از این منظر تفاوتی نمی کند.
کلام آخر
لحظات مرگ برای هر انسان یک لحظهبسیار خاص و نفس گیر است و زمانی کهاز دنیا میرود وارد عالم برزخی میشود کهمقررات و حالات ویژهای داشتهو با این دنیا کاملاً متفاوت است و همهمسائل و صحنههایی کهدر طول عمرش تجربهکردهاست را در یک لحظهبسیار کوتاهمشاهدهکردهو با مومنین اهل بیت ملاقاتی میکند.
منابع
تبیان - بیتوته- پرسمان قرآن