
مهمغز اصطلاحی است کهاحساسات پریشانی، فراموشی، عدم تمرکز و وضوح ذهنی را توصیف میکند. مهمغز نیز نشانهشرایط سلامتی ریشهدار و داخلی است و اگر احساس عدم تمرکز و عدم توانایی فکر دارید، مغز تان یک سیگنال میفرستد کهدر زندگی شما یک عدم تعادل وجود دارد کهباید مورد توجهقرار گیرد.
مهمغز میتواند نتیجهطیف وسیعی از مشکلات سلامتی از جملهحساسیت بهاسترس، رژیم غذایی ، شیمی درمانی، افسردگی، اضطراب و بی خوابی باشد بهعبارت دیگر، اگر در حال تجربهمهمغزی هستید، بهآن معنا نیست کهشما شرایط خاصی دارید و در عوض، این یک چراغ هشدار برای سلامتی کلی تان است.
مهمغز قطعا تا ابد نمی ماند و همیشگی نیست و زمانی کهعلت ریشهای کشف شد، تنظیمات سبک زندگی، رژیم غذایی، دارو و مدیریت استرس میتواند مهرا بردارد و وضوح، تمرکز و انرژی را بازیابی کند .
علائم مهمغز شامل مشکل در تفکر، تمرکز یا انجام وظایف شناختی است.
مشکلاتی در یادآوری کلمه، اختلال حافظهکوتاهمدت و از دست دادن اندیشهمیتواند اغلب شما را ناامید و یا حتی ناراحت کند و این حس گم شدن در مهاغلب باعث استرس بیشتر میشود کهمهمغز را شدید تر میکند.
سایر علائم مهمغز عبارتند از:
یک پزشک متخصص طب سوزنی میگوید:" متوجهشدهام افرادی کهمهمغز را گزارش میدهند معمولاً در بیرون این مورد را نشان نمی دهند و فقط برای این افراد کارهای آسان ممکن است دو برابر قبل طول بکشند و خانوادهها و همکاران آن ها اغلب متوجهنمی شوند، اما در داخل آن ها پریشانی بسیاری است.
آن ها هم خودشان هستند و هم خودشان نیستند و از اعتراف بهاین موضوع میترسند. نمی خواهند مورد قضاوت قرار گیرند و یا بهدرستی فکر نکنند و آن ها ممکن است از این بترسند کهعلائم اولیهآلزایمر یا زوال عقل را داشتهباشند - زمانی کهممکن است طیف وسیعی از عوامل قابل درمان را داشتهباشد.
اگر شما برخی از عوامل اصلی مهم عملکرد مغز را درک کنید درک مهمغز برایتان سادهتر میشود کهاین موارد عبارتند از:
انرژی:
مغز از انرژی بیشتری نسبت بههر ارگان دیگر استفادهمیکند، مصرف بیش از 20 % کل انرژی را تشکیل میدهد. گلوکز حاصل از رژیم غذایی، سوخت مغزی فراهم میکند و انتخاب ضعیف رژیم غذایی و یا مدیریت ضعیف سطح قند خون ممکن است بر عملکرد مناسب مغز تاثیر بگذارد.
چربی سالم:
مغز حدود 60 درصد چربی است و کیفیت این چربی منعکس کنندهچربی موجود در رژیم غذایی ماست. چربی نورون ها را عایق بندی میکند، محافظت میکند و از تحریک ها جلوگیری میکند و مانند محافظ عایق سیم الکتریکی لامپ عملکرد دارد .
چربی های سالم در رژیم غذایی با جلوگیری از بیماری های مغزی مثل آلزایمر و پارکینسون ارتباط دارند و چربی های با کیفیت ضعیف در رژیم غذایی با افزایش تورم، کاهش شناختی و پیشرفت بیماری های ناشی از مغز بستهشدهاند.
مانع خون - مغز:
مانع مغز یک غشای نیمهنفوذپذیر است و بهمواد مورد نیاز برای زندهماندن مانند گلوکز و اکسیژن برای عبور از مغز کمک میکند و مواد سمی را دفع میکند و این مانع همچنین حاوی انتقال دهندههای عصبی است کهمسئول ایجاد اندیشهها، احساسات و درک هستند.
خواب:
در طول چرخههای عمیق خواب، مغز ما قادر بهپاک سازی ضایعات متابولیک، تقویت حافظه و قطع ارتباطاتی است کهدیگر مورد نیاز نیستند و خواب ناکافی توانایی ما برای یادگیری و یا بهیاد آوردن اطلاعات و همچنین امکان انباشتهشدن پسماندهای متابولیک را مختل میکند.
مهمغز میتواند نتیجهطیف وسیعی از علل باشد و در بین موارد دیگر، این موارد میتوانند شامل شرایط پزشکی، دارو، رژیم غذایی و تغذیهو استرس یا عوامل مرتبط با سلامت روانی باشند.
علل فیزیکی:
در بسیاری از موارد مهمغز ناشی از یک مشکل بزرگ تر است کهدر بدن شما میگذرد، چیزی کهیا در بدن خود قرار میدهید یا هر دو.
عدم تعادل هورمونی:
عدم تعادل هورمونی علت اصلی مهمغز است - بهخصوص استروژن را در زمان پریودی - یا یائسگی کهکاهش مییابد و میتواند باعث مهمغز شود چون گیرندههای استروژن در مغز کهدرگیر شناخت هستند وجود دارند.
همچنین پایین آوردن هورمون تیروئیدی، افراد زیادی را بهتجربهکاهش وضوح ذهنی، از جملهدشواری تمرکز، از دست دادن حافظهکوتاهمدت، اختلالات روحی و اختلال شناختی سوق میدهد.
سلامت روده:
در مطلب جالبی پیش از این در سلامت مجله اینترنتی فنجان ارتباط مهم رودهو مغز را شرح دادیم و گفتیم کهارتباط قوی بین سلامت معدهو سلامت مغز وجود دارد. اگر سندرم رودهو یا التهاب معدهدارید، این میتواند منجر بهعلایم مهمغز شود و از آنجا کهاختلالات خود ایمنی بهسلامت معدهربط دارند، اغلب با مهمغز همراههستند.
فیبرومیالژیا:
افرادی کهاز شرایط مربوط بهاسترس رنج میبرند، مانند فیبرومیالژیا با مهمغز بیگانهنیستند. در این موارد گاهی اوقات "مهفیبرو" نامیدهمیشود و بیماران علائم بین مهمغز کلاسیک را نمایش میدهند و اغلب آن نشانهها را بههمان اندازهیا حتی بیشتر از درد فیزیکی خود گزارش میدهند.
شیمی درمانی:
اصطلاح "مغز شیمیایی" برای بیان ویژهنمایش مهمغزی در بیماران سرطانی کهتحت معالجهشیمی درمانی قرار میگیرند ، استفادهمیشود." تصور میشود مغز شیمیایی "توسط ترکیبی از بیماری ها، درمان ها، مشکلات خواب ، تغییرات هورمونی ، افسردگی و استرس ایجاد میشود.
کمبود مواد مغذی:
حتی اگر یک رژیم غذایی سالم دارید و از مواد غذایی مضر و مواد ذکر شدهدر بالا اجتناب کنید هم ممکن است هنوز مهمغز را تجربهکنید. میتواند بهاین دلیل باشد کهبدن شما هنوز دارای کمبود مواد مغذی حیاتی لازم برای مغز تان بهمنظور عملکرد درست است و اینها شامل ویتامین ب 12، ویتامین D و اسیدهای چرب امگا 3 هستند.
گیاهخواران اغلب دچار کمبود ویتامین ب میشوند، در حالی کهافرادی کهدورتر از خط استوا زندگی میکنند و یا زمان کمی را جلو خورشید میگذرانند، معمولاً ویتامین D کافی دریافت نمی کنند و پزشک میتواند میزان مواد مغذی مهم را در بدنتان تست کند.
عدم فعالیت فیزیکی
فعالیت فیزیکی تاثیر مهمی بر سلامت مغز دارد. علایم مهمغز و دیگر شرایط اساسی ممکن است باعث شود انگیزهشما برای ورزش مهار شود. با این حال، ورزش، تولید اندورفین را افزایش میدهد، احساس درد را با مسکن طبیعی تسکین میدهد و هم چنین جریان گلوکز و اکسیژن را بهمغز افزایش میدهد و علاوهبر این، ورزش هورمون استرس یا کورتیزول را از بین میبرد و بهفرمول بندی سلول مغزی جدید کمک میکند و بدون تمرین منظم مغز شما این اثرات مفید را تجربهنمی کند .
از طرف دیگر، ورزش بیش از حد میتواند منجر بهخستگی و کاهش قند خون شود کهممکن است منجر بهمهمغز شود.
ژنتیک:
بسیاری از مشکلات اساسی کهمیتوانند موجب مهمغز شوند، مولفههای ژنتیکی دارند اما مهمغز نیز بهژن MTHFR - متیلن تتراهیدروفولات ردوکتاز متصل میشود، آنزیمی کهبر نحوهجذب اسید فولیک، یا ویتامین B9، کهبرای سلامت مغز ضروری است، تاثیر میگذارد.
افراد مبتلا بهجهش ژنی در ژن MTHFR قادر بهپردازش درست اسید فولیک نیستند و مغز را از مواد مغذی حیاتی محروم میکنند. اگر در حال تجربهمهمغز هستید، میتوانید ژن MTHFR خود را برای جهش ژنتیکی آزمایش کنید.
دلایل عاطفی:
اضطراب عاطفی، ضربهروحی، اندوه، شکستگی یا هر گونهاسترس میتواند بهطور قابل توجهی بهمهمغز کمک کند و بهعبارت دیگر، هر چهبیشتر استرس داشتهباشید، چهبهطور خاص و چهدر شرایط زندگی عمومی تان، فکر کردن کار دشواری است و احساسات و استرس دردناک میتواند فشار زیادی بر روی کل بدن شما وارد کند.
آن ها میتوانند افکار شما را بهخود مشغول کنند و حتی حالت مبارزه، فرار و یا مسدود کردن بدن تان را فعال کنند و قسمت هایی از مغز منطقی شما را مسدود کنند و تفکر شفاف را بسیار دشوار میکند. گشتن بهدنبال حمایت عاطفی مثل درمان و یا مشاورهمیتواند یک روش بسیار موثر برای تسکین مهمغز در برخی از موقعیت ها باشد.
اضطراب و افسردگی:
بهطور خاص، مهمغز اغلب با اضطراب و افسردگی مرتبط است و اضطراب و افسردگی، یک نشانهرایج از مهمغز است و افسردگی هم اغلب احساس مهمغز را تولید میکند کهمیتواند بهاحساس ناامیدی یا بی ارزشی کمی کمک کند.
الگو های خواب:
اختلالات خواب و محرومیت از خواب فاکتور مهمی از مهمغز هستند. حتی یک شب خواب ضعیف میتواند بر حافظه، تمرکز، هماهنگی، حالت و قضاوت شما تاثیر بگذارد. کمبود خواب نیز میتواند سطح استرس کلی شما را افزایش دهد.
عوامل محیطی:
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی در محیط و یا در خانهمیتواند فشار زیادی بر روی مغز وارد کند کهمنجر بهنشانههای مهمغز میشود. اگر میتوانید تلاش کنید تا مطمئن شوید کهمنزل تان عاری از مواد سمی است کهمیتواند شامل مواد شیمیایی تمیز کننده، مبلمان شدهدر مواد شیمیایی مقاوم در آتش، کپک و آفت کش ها باشد .
سایر شرایط و نگرانی ها:
شرایط اضافی کهبهعلت مهمغزی مشهور است، عبارتند از:اختلال ADHD، خستگی آدرنالی، اضطراب، آسیب های مغزی، درد مزمن، افسردگی، دیابت، سمیت شدید فلزی، هپاتیت C، هیپوگلیسمی، سندرم رودهتحریک پذیر، بیماری لویم، یائسگی، روماتیسم چند گانه، اختلالات عصبی، عدم تعادل انتقال دهندهعصبی، آرتریت روماتوئید، آلرژی های فصلی و سوء مصرف مواد.
داروهای تجویزی و غیر تجویزی اغلب منجر بهمهمغز میشوند و اینها شامل بسیاری از داروهای معمول هستند. قرص های کاهش کلسترول و خواب، کمک کنندگان اصلی بهعلایم مهمغز، بهویژهاز دست دادن حافظههستند.
یک گروهکامل از داروها کهبا مسدود کردن فعالیت استیل کولین، ترکیب شیمیایی حافظهو یادگیری بهکار میروند. عوارض جانبی معمول داروها شامل مهمغز، فراموشی و ناتوانی در تمرکز است.
داروهای اضافی کهبهمهمغز کمک میکنند میتواند شامل موارد زیر باشد:
چیزی کهمیخورید، نقش مهمی در مهمغز ایفا میکند زیرا ارتباط قوی بین سلامت رودهو سلامت مغز وجود دارد، هر چیزی کهاز دل و رودهشما میگذرد بر مغز تاثیر میگذارد.
شکر، شیرین کنندههای مصنوعی و دیگر مواد غذایی نظیر گلوتن، لبنیات، و بسیاری از روغن های گیاهی اغلب منجر بهالتهاب روده، از جملهکمک بهشرایطی مانند سندروم شکمی و یا اختلالات خود ایمنی میشوند. اینها اغلب منجر بهمهمغز میشوند.
شکر و دیگر شیرین کنندهها مانند شربت ذرت با فروکتوز بالا نیز بهقند خون شما آسیب میزند .
خوردن بسیاری از شیرین کنندهها باعث افزایش قند خون (گلوکز) میشود و سپس پایین میآید و این میتواند منجر بهمهمغز, نوسانات خلقی, عصبانیت, خستگی, پریشانی ذهنی و ضعف داوری شود.
رژیم های کم چربی : مغز برای عملکرد درست بهچربی سالم نیاز دارد و یک رژیم غذایی کم چربی اساساً بهمغز سوخت حیاتی تبدیل میشود.
افزودنی های خوراکی مانند MSG و شیرین کنندههای مصنوعی مثل آسپارتام و ساکارالوز (در میان دیگران): این مواد اغلب بسیار سمی هستند و میتوانند موجب مشکلات جدی سلامتی از جملهعلایم عصبی شوند.
کم آبی بدن : در حالی کهنوشیدن آب بهاندازهکافی منطقی بهنظر میرسد، اما 75 % از افراد بهاندازهکافی دچار کم آبی هستند و حتی کم آبی خفیف هم توانایی شما برای فکر کردن را تحت تاثیر قرار میدهد و تنها 2 درصد کم آبی برای آسیب بهتوجه، حافظهو دیگر مهارت های شناختی کافی است.
شما میتوانید کمک کنید تا مهمغز بهبود پیدا کند و اما با این حال، شناسایی علت ریشهای ضروری است و خوشبختانه، چهعلت بهرژیم غذایی، فقر مواد مغذی، استرس، اختلالات خواب، شرایط سلامتی زیربنایی و یا اثرات جانبی دارو ربط داشتهباشد، میتوانید روی آن کار کنید و در نهایت بهحداقل رساندن وظایف شناختی و تمرکز بر آنچهکهواقعاً باید انجام دهید، میتوانند باعث تسکین و آسودگی شوند.
اگر شما علائم مهمغز را تجربهمیکنید، اولین قدم خوب این است کهبفهمید چهچیزی باعث بروز آن میشود و پزشک میتواند بهشما کمک کند کهعلل ممکن را کشف کنید و آن ها را براساس سابقهزندگی، علایم فردی و نتایج تست های آزمایشگاهی در میان تدابیر دیگر محدود کنید و این راهی خوب برای تشخیص هر چیزی از حساسیت های غذایی تا مشکلات رودهبرای جهش ژنی است.
بررسی علائم مهمغز پس از خوردن میتواند یک ارزیابی مهم نیز باشد و اگر متوجهشدید کهمهمغز شما بعد از خوردن غذاهای خاصی بدتر میشود، آن را یادداشت برداری کنید و تا حد ممکن از آن ها بپرهیزید .
علاوهبر تشخیص و پرداختن بهشرایط بهداشتی، مهم است کهنگاهی بهداروهایی کهمصرف میکنید نیز بیندازید و صحبت کردن با پزشک در مورد علائم مهمغز، همان طور کهبهداروهای فعلی شما مربوط میشود، راهخوبی برای شروع است.
تغییر سبک زندگی:
استرس، احساسات دردناک، روابط سخت و یا عوامل سبک زندگی میتوانند باعث ایجاد و یا کمک بهمهمغز شوند. اگر در حال تجربهمهمغزی هستید، این ایدهخوبی است کهبفهمید چهچیزی در شرایط زندگی شما میتواند باعث استرس و یا دیگر آشفتگی احساسی شما شود.
همانند بسیاری از مشکلات سلامتی، یافتن راههایی برای کاهش سطح استرس و رسیدن بهآرامش میتواند بخش مهمی از درمان باشد.
روش های تمدد اعصاب میتوانند شامل ورزش، یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق، پیادهروی و موسیقی باشند - هر چیزی کهمیتواند در بدن بهشما کمک کند.
برای رفع مهمغزی بسیاری از متخصصان تغذیهتوصیهمیکنند رژیم غذایی سرشار از چربی را از منابع سالم مانند آجیل ، آووکادو ، روغن نارگیل ، روغن زیتون ، ماهی های چرب مانند ماهی وحشی ، تخم مرغ و گوشت سبزیجات میل کنید. از روغن های گیاهی مانند روغن آفتابگردان، گلرنگ و یا روغن کانولا اجتناب کنید.
روغن های گیاهی حاوی اسیدهای چرب امگا 6 کهبهالتهاب مغز کمک میکنند، هستند. التهاب مزمن مغز میتواند علت اصلی مهمغز، اختلال کم توجهی بیش فعالی، اضطراب، افسردگی و فقدان حافظهو همچنین بیماری های جدی عصبی مثل سکتهو آلزایمر باشد.
خوردن غذاهای تازهمفید است. این بهمعنی بسیاری از سبزی های تیرهو برگی و پروتئین های لخم است. این کار با خواندن برچسب های مواد غذایی و اجتناب از افزودنی های خوراکی و همچنین شیرین کنندههای مصنوعی بهدست میآید.
علاوهبر حذف افزودنی های خوراکی، مهمغز نیز میتواند با شناسایی آلرژی ها و حساسیت های غذایی کم شود و اگر شما مشکوک بهیک آلرژی یا حساسیت هستید، رژیم حذفی راهی است برای این کهبهطور غریزی متوجهشوید کدام غذاها برایتان خوب نیستند. یک رژیم غذایی حذفی پایهبهاین معنی است کهغذاها را برای مدتی از رژیم غذایی خود جدا کردهو مشاهدهمیکنید کهچهاحساسی دارید و شاهد بهبودیتان خواهید بود .
بسیاری از ویتامین ها و مکمل های غذایی میتوانند بهدرمان مهمغز و یا حمایت از سلامت مغز کمک کنند. متخصصان سلامت ممکن است برخی از موارد زیر را پیشنهاد دهند:
ویتامین B12: بهعملکرد مغز کمک میکند و نقش مهمی در حافظهو تمرکز دارد.
ویتامین D:بهپاک کردن مهمغزی ، از بین بردن افسردگی ، بهبود وضوح و حافظهکمک میکند.
منیزیم : سیستم عصبی مرکزی را آرام میکند، هورمون های استرس را مسدود میکند و همچنین بهمیگرن کمک میکند.
پروبیوتیک : با ایجاد باکتری های سالم سلامت رودهرا بهبود میبخشید.
اسیدهای چرب ضروری امگا 3 : با خستگی ، حافظهضعیف ، نوسانات خلقی و افسردگی مبارزهمیکند.
کورکومین : باعث تقویت حافظهو توجهمیشود ، التهاب را کاهش میدهد و بهدرمان افسردگی کمک میکند .
رودلیا : مهرا از بین میبرد و تمرکز را افزایش میدهد .
باکوپا :حافظهو عملکرد شناختی را بهبود میبخشد ، استرس و اضطراب را کاهش میدهد ، بهعلائم بیماری کمبود فشار خون کمک میکند
گوتو کولا : خستگی ذهنی ، اضطراب ، افسردگی ، کاهش حافظه و بی خوابی را درمان میکند .
کوآنزیم Q10 (CoQ10) : میتوکندری سلول های شما را تقویت میکند تا قدرت مغز را تقویت کند .