علائم و عوارض منوراژی + تشخیص و درمان

منوراژی چیست ؟

منوراژی یک اصطلاح پزشکی برای دوره‌های قاعدگی با خونریزی غیر طبیعی و طولانی مدت است . اگرچه‌خونریزی شدید قاعدگی یک نگرانی شایع است اما اکثر خانم ها خونریزی غیر طبیعی که‌به‌عنوان منوراژی شناخته‌می‌‎شود را تجربه‌نمی‎ کنند.

فرد مبتلا به‌منوراژی ، به‌دلیل خونریزی بیش از حد ، توانایی انجام فعالیت های روزمره‌خود را نخواهد داشت و بنابراین اگر در دوره‌قاعدگی خود خونریزی غیر معمولی دارید ، با پزشک تان در این زمینه‌مشورت کنید زیرا روش های درمانی موثری برای درمان منوراژی وجود دارد .

علائم منوراژی

علائم و نشانه‌های منوراژی عبارتند از:

1. نیاز مکرر به‌تعویض نوار بهداشتی در دوره‌قاعدگی
2. فرد مبتلا به‌منوراژی برای کنترل دوره‌قاعدگی خود نیازمند استفاده‌از تعداد بیشتری نوار بهداشتی خواهد بود
3. فرد در طول شب برای تعویض نوار بهداشتی مکررا از خواب بیدار خواهد شد
4. فرد مبتلا به‌منوراژی، بیش از یک هفته‌خونریزی خواهد داشت
5. محدود کردن فعالیت های روزانه‌به‌دلیل خونریزی شدید در قاعدگی
6. علائم کم خونی مانند خستگی یا تنگی نفس

چه‌زمانی باید به‌پزشک مراجعه‌کرد؟

در صورت دارا بودن شرایط زیر به‌پزشک مراجعه‌کنید:

• در صورتی که‌خونریزی سنگین واژینال به‌حدی باشد که‌نوار بهداشتی در کم تر از 2 ساعت کاملا خیس شود.
• خون ریزی بین دوره‌یا خون ریزی نامنظم واژن در فرد مشاهده‌شود.
• هرگونه‌خونریزی واژن بعد از دوره‌قاعدگی

علل منوراژی

در برخی موارد، علت خونریزی شدید قاعدگی ناشناخته‌است اما با این وجود تعدادی از دلایلی که‌می‌‎تواند باعث بروز منوراژی شوند به‌شرح زیر هستند:

عدم تعادل هورمون :

در یک چرخه‌قاعدگی عادی ، تعادل بین هورمون های استروژن و پروژسترون میزان آندومتر که‌در دوران قاعدگی تولید می‌‎شود را تنظیم می‌‎کند و در صورت بروزعدم تعادل هورمونی ، آندومتر به‌مقدار زیادی رشد می‌‎کند و در نهایت منجر به‌خونریزی شدید در دوره‌قاعدگی می‌‎شود .

برخی شرایط وجود دارند که‌ممکن است باعث عدم تعادل هورمون ها شوند. این موارد شامل سندروم تخمدان پلی کیستیک، چاقی، مقاومت به‌انسولین و مشکلات تیروئیدی است.

اختلال عملکرد تخمدان ها :

اگر تخمدان ها در طی چرخه‌قاعدگی تخمک گذاری نکنند ، بدن همانند یک چرخه‌قاعدگی عادی هورمون پروژسترون تولید نمی ‎کند و این وضعیت در نهایت منجر به‌عدم تعادل هورمون و منوراژی می‌‎شود.

فیبروئید رحم :

تومور های غیر سرطانی (خوش خیم) رحم ، در سال های باروری بروز پیدا می‌‎کنند و فیبروم رحم باعث می‎شود که‌خونریزی قاعدگی سنگین تر از حالت نرمال باشد .

پولیپ کوچک و خوش خیم ایجاد شده‌بر روی لایه‌داخلی رحم نیز ممکن است باعث خونریزی شدید و طولانی مدت در دوره‌قاعدگی شود.

آدنومیز :

این وضعیت زمانی اتفاق می‎افتد که‌غددی در آدنومتر (در دیواره‌رحم) ایجاد شود که‌این امر نیز باعث بروز خونریزی شدید همراه‌با درد در دوره‌قاعدگی می‌‎شود.

دستگاه‌داخل رحمی (IUD):

منوراژی یک اثر جانبی شناخته‌شده‌در استفاده‌از دستگاه‌داخل رحمی غیر هورمونی به‌منظور جلوگیری از بارداری ناخاسته‌است که‌پزشک به‌شما در مدیریت و کنترل جایگزین سازی دستگاه‌کمک خواهد کرد .

سقط جنین :

سقط جنین یکی از عواملی است که‌ممکن است باعث بروز منوراژی در فرد شود . قرار گرفتن جفت در ناحیه‌ای غیر معمول درون رحم در دوران بارداری نیز ممکن است باعث بروز منوراژی شود.

سرطان :

سرطان رحم و سرطان دهانه‌رحم می‎ تواند باعث خونریزی بیش از حد در دوره‌قاعدگی شود .

اختلالات خونریزی ارثی :

برخی از اختلالات خونریزی مانند بیماری فون ویلبراند، عوامل ژنتیکی ، لخته‌شدن خون و یا وجود کمبود یا اختلالی در آن نیز باعث خونریزی غیرعادی در دوره‌قاعدگی خواهد شد .

داروها :

برخی از داروهای خاص از جمله‌داروهای ضد التهابی ، داروهای هورمونی مانند استروژن و پروژسترون ها ، دارو های ضد انعقاد خون مانند وارفارین، آنوکساپارین ، می‌‎تواند در خونریزی شدید یا طولانی مدت قاعدگی نقش داشته‌باشد .

سایر شرایط پزشکی :

تعدادی دیگر از شرایط پزشکی مانند بیماری های کبد و کلیه‌ممکن است با منوراژی همراه‌باشد .

عوامل خطر منوراژی

عوامل خطر با توجه‌به‌سن و این که‌دارای چه‌شرایط پزشکی هستید ، متفاوت است.

در یک چرخه‌قاعدگی طبیعی ، آزاد شدن تخمک ها از تخمدان ها باعث تولید هورمون پروژسترون، هورمون زنانه‌ای که‌مسئولیت منظم نگه‌داشتن دوره‌های قاعدگی را دارد می‌‎شود و در صورتی که‌هیچ تخمکی آزاد نشود ، پروژسترون ناکافی می‎ تواند باعث خونریزی شدید قاعدگی شود.

منوراژی در دختران به‌طور معمول ناشی از آنولاسیون است و دختران نوجوانی که‌اولین دوره‌قاعدگی خود را تجربه‌می‌‎کنند، مستعد ابتلا به‌منوراژی هستند .

منوراژی در زنانی که‌در سن مناسب برای بارداری قرار دارند ، به‌دلیل آسیب شناسی رحم از جمله‌فیبروم، پولیپ ها و آدنومیز است اما با این حال مشکلات دیگری مانند سرطان رحم، اختلالات خونریزی، عوارض جانبی دارویی و بیماری های کبد و کلیه‌نیز در بروز این اختلال نقش دارند.

عوارض منوراژی

خونریزی بیش از حد یا طولانی مدت قاعدگی می‌‎تواند منجر به‌بروز سایر شرایط پزشک شود ، از جمله:

کم خونی :

منوراژی ممکن است باعث بروز کم خونی در فرد شود. تعداد گولبول های قرمز در گردش خون توسط هموگلوبین اندازه‌گیری می‎شود. هموگلوبین پروتئینی است که‌سلول های قرمز خون را قادر به‌اکسیژن رسانی به‌بافت ها می‌کند.

کم خونی و فقر آهن در حالی رخ می‌‎دهد که‌بدن با استفاده‌از آهن سعی در ساخت هموگلوبین خون داشته‌باشد که‌منوراژی باعث کاهش آهن می‌‎شود و خطر کم خونی و فقر آهن را افزایش می‌‎دهد.

علائم و نشانه‌های کم خونی شامل رنگ پریدگی ، ضعف و خستگی است . اگرچه‌رژیم غذایی در کم خونی نقش به‌سزایی دارد اما منوراژی باعث کاهش شدید این ماده‌معدنی می‌‎شود .

درد شدید :

علاوه‌بر خونریزی شدید در دوره‌قاعدگی ، منوراژی باعث بروز درد شدید نیز خواهد شد که‌این وضعیت نیازمند معاینه‌پزشک خواهد بود.

تشخیص منوراژی

پزشک برای تشخیص علت خونریزی شدید ، از شما در رابطه‌با تاریخچه‌پزشکی و چرخه‌قاعدگی سوال هایی خواهد پرسید و همچنین در این رابطه‌که‌در طول دوره‌قاعدگی خود، خونریزیتان تا چه‌حد سنگین بوده‌و تا چه‌میزان نیازمند محافظت های بهداشتی بوده‌اید نیز از شما سوال هایی پرسیده‌خواهد شد .

پزشک شما معاینات فیزیکی به‌عمل خواهد آورد و ممکن است یک یا چند آزمایش مانند موارد زیر بر روی شما انجام دهد :

آزمایش خون :آزمایش خون به‌منظور ارزیابی میزان آهن خون و ارزیابی سایر شرایط مانند اختلالات تیروئیدی یا ناهنجاری های لخته‌شدن خون انجام می‌‎گیرد.

تست پاپ اسمیر : در این آزمایش سلول های رحمی برای شناسایی عفونت ، التهاب یا عوامل بروز سرطان، جمع آوری و آزمایش می‌‎شوند.

بیوپسی آندومتر : این امکان وجود دارد که‌یک نمونه‌از بافت داخل رحم شما گرفته‌و توسط یک آسیب شناس بررسی شود .

سونوگرافی :در این روش از امواج صوتی برای تولید تصاویری از رحم ، تخمدان ها و لگن استفاده‌می‎ شود .

براساس نتایج آزمایشات اولیه، ممکن است پزشک انجام آزمایش های دیگری را توصیه‌کند ، از جمله:

سونوهیستوگرافی :در این آزمایش مایعی توسط یک لوله‌و از طریق واژن و دهانه‌رحم به‌داخل رحم تزریق می‌‎شود و سپس پزشک برای شناسایی مشکل در لایه‌های رحم، از سونو گرافی استفاده‌می‌‎کند.

هیستروسکوپی :این معاینه‌شامل قرار دادن یک وسیله‌نازک و روشن از طریق واژن و دهانه‌رحم به‌رحم است که‌به‌پزشک اجازه‌می‎دهد داخل رحم را مشاهده‌کند.

پزشکان با انجام این آزمایشات موفق به‌تشخیص علت بروز منوراژی در بیمار خواهند شد.

درمان منوراژی

درمان تخصصی برای اختلال منوراژی مبتنی بر عوامل مختلفی است ، از جمله:

• تاریخچه‌کلی پزشکی
• علت و شدت بیماری
• تحمل بیمار نسبت به‌داروهای خاص و روش های درمانی
• احتمال شدید تر شدن اختلال منوراژی
• برنامه‌ریزی ها مرتبط به‌فرزندآوری
• تاثیر شرایط بر سبک زندگی
• نظر و ترجیح شخصی بیمار

دارو ها برای درمان منوراژی

درمان پزشکی برای اختلال منوراژی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

داروهای ضدالتهابی استروئیدی مانند ایبوپروفن ، ناپروکسین سدیم به‌کاهش خونریزی در قاعدگی کمک می‌‎کنند.

داروهای NSAID به‌درمان گرفتگی های دردناک در دوره‌قاعدگی کمک می‌‎کنند.

ترانکسامیک اسید : این دارو به‌کاهش میزان خونریزی در دوره‌قاعدگی کمک می‌‎کند و فقط در زمان خونریزی باید مصرف شود.

داروهای ضدبارداری خوراکی: قرص های ضد بارداری می‎توانند به‌تنظیم چرخه‌قاعدگی و کاهش میزان خونریزی در آن کمک کنند.

داروی پروژسترون خوراکی: هورمون پروژسترون می‎تواند به‌اصلاح عدم تعادل هورمون و کاهش منوراژی کمک کند.

IUD هورمونی: این دستگاه‌داخل رحمی نوعی از پروژسترون بنام لوونورژسترول را آزاد می‎کند که‌باعث نازک شدن لایه‌رحم و کاهش میزان خونریزی و درد در دوره‌قاعدگی شود.

در صورتی که‌اختلال منوراژی به‌دلیل استفاده‌از داروهای هورمونی بروز پیدا کند، تغییر و یا قطع مصرف دارو به‌درمان این مشکل کمک خواهد کرد.

در صورتی که‌بیمار به‌دلیل اختلال منوراژی دچار کم خونی شده‌باشد، ممکن است پزشک برای او مصرف مکمل آهن را تجویز کند. همچنین در صورتی که‌بیمار دچار کم خونی نشده‌باشد اما از کمبود آهن رنج می‎ببرد نیز، مصرف مکمل آهن برای او ضروری خواهد بود.

عمل جراحی برای درمان منوراژی

در صورت عدم موفقیت درمان با دارو ممکن است درمان منوراژی نیازمند انجام عمل جراحی باشد. گزینه‌های درمانی شامل مواردی است که‌در ادامه‌این بخش از سلامت مجله اینترنتی فنجان گفته‌شده‌است:

اتساع و کرتاژ (D&C):

در این روش پزشک برای کاهش خونریزی قاعدگی ، طی یک عمل جراحی، دهانه‌رحم را باز کرده‌و سپس بافت آستر رحم را ساکشن می‎کند، اگرچه‌این روش معمول است و خونریزی شدید را درمان می‎کند، در صورت عود مجدد منوراژی ممکن است نیازمند انجام روش های D&C اضافی در بیمار باشد.

آمبولیزاسیون شریان رحمی:

برای خانم هایی که‌منوراژی در اثر فیبروم ایجاد می‎شود، هدف از این روش کوچک کردن هرگونه‌فیبروم در رحم با مسدود کردن شریان های رحمی و قطع خونرسانی آن ها است. در طی آمبولیزاسیون شریان رحمی، جراح سوند را از طریق شریان بزرگ در ران (شریال فمورال) عبور می‎دهد و آن را به‌شریان رحمی هدایت می‎کند (جایی که‌رگ خونی با موادی تزریق می‎شود که‌باعث کاهش جریان خون به‌فیبروم می‎شود).

جراحی سونوگرافی متمرکز شده:

مشابه‌آمبولیزاسیون شریان رحمی، عمل جراحی سونوگرافی متمرکز، خونریزی ناشی از فیبروم ها را با کوچک کردن فیبروم ها درمان می‎کند. در این روش از امواج فراصوت برای از بین بردن بافت فیبروئیدی استفاده‌می‎شود. در این روش هیچگونه‌برشی در بدن بیمار ایجاد نخواهد شد.

میومکتومی:

این روش شامل انجام عمل جراحی به‌منظور برداشتن فیبروم های رحمی است. بسته‌به‌اندازه، تعداد و محل قرارگیری فیبروم ها، جراح ممکن است با استفاده‌از جراحی باز شکمی، از طریق ایجاد چندیدن برش کوچک (لاپاروسکوپی) یا از طریق دهانه‌رحم (هیستروسکوپی) عمل میومکتومی را انجام دهد.

فرسایش آندومتر:

این روش شامل از بین بردن (قطع کرد) پوشش رحم (آندومتر) است. در این روش از لیزر، فرکانس رادیویی یا گرما استفاده‌شده‌و به‌این وسیله‌بافت آندومتر از بین می‎رود.

بعد از انجام عمل فرسایس آندومتر، اکثر بیماران، دوره‌های قاعدگی بسیار سبک تری را تجربه‌خواهند کرد.

بارداری بعد از انجام عمل فرسایش آندومتر عوارض جانبی زیادی به‌دنبال دارد و بنابراین در صورت انجام این روش درمانی استفاده‌از یک روش پیشگیری از بارداری به‌صورت موثر تا دوران یائسگی پیشنهاد می‌‎شود.

برای انجام جراحی آندومتر از یک حلقه‌سیم الکتروشیمیایی برای از بین بردن پوشش رحم استفاده‌می‎شود.

هیسترکتومی :

این روش درمانی به‌منظور برداشتن رحم و دهانه‌رحم صورت می‎پذیرد. این روش یک روش دائمی است که‌باعث عقیم سازی بیمار شده‌و دوره‌های قاعدگی را به‌پایان می‎رساند. عمل هیسترکتومی تحت بیهوشی بیمار انجام می‎شود و نیازمند بستری شدن بیمار است. برداشتن تخمدان ها در این روش درمانی، منجر به‌بروز یائسگی زودرس در او خواهد شد.

بسیاری از این اقدامات جراحی به‌صورت سرپایی انجام می‎شود؛ اگرچه‌ممکن است بیمار برای انجام عمل های جراحی ذکر شده‌نیازمند بیهوشی عمومی باشد، اما به‌احتمال زیاد بعد از گذشت یک روز از عمل جراحی می‎تواند مرخص شود. میومکتومی شکم یا هیسترکتومی معمولا نیازمند بستری شدن بیمار هستند.

در صورتی که‌منوراژی ناشی از اختلالات تیروئیدی در فرد باشد، درمان این بیماری منجر به‌بهبود وضعیت منوراژی خواهد شد .