علت پوک شدن دندان ها و خرد شدن ناگهانی آنها چیست
پوسیدگی دندان به‌معنای سوراخ یا حفره‌در دندان است . رژیم غذایی یک عامل مهم در علت و پیشگیری از آن است. مینا از بخش های داخلی دندان یعنی عاج و پالپ محافظت میکند، که‌نرم تر و حساس تر می‌باشد. مینا از کریستالهای کوچک کلسیم به‌همراه‌دیگر مواد معدنی ساخته‌شده‌است.هنگامی که‌مواد غذایی، به‌ویژه‌مواد غذایی شیرین و چسبنده، با مینای دندان بمدت طولانی تماس پیدا میکند ، پلاک دندان حاوی باکتری هایی است که‌قند را تجزیه، تولید اسید میکند. اسید مواد معدنی است که‌در مینای دندان حل میشود، به‌باکتریها اجازه‌می‌دهد وارد دندان شود و باعث پوسیدگی شود
مشکلات دهان و دندان امروزه‌یکی از رایج ترین مشکلات مردم در سرتاسر جهان است. البته‌امروزه‌با پیشرفت وضعیت بهداشت ، میزان فساد و از بین رفتن دندان بسیار کمتر از گذشته‌است ولی با توجه‌به‌نوع تغذیه، عادات غلط و عدم به‌کارگیری صحیح روش های بهداشتی ، معضلات دندان هنوز هم وجود دارد.
پوسیدگی دندان ها عامل خرد شدن ناگهانی دندان
اصطلاح پوک شدن دندان ها درست است؟
آرش می‌گوید:«چند بار موقع غذا خوردن صدای ناگهانی شکستگی دندانم به‌گوش رسید. وقتی در آینه‌نگاه‌کردم، با دندان خردشده‌مواجه‌شدم. به‌دندان پزشک مراجعه‌کردم و او گفت احتمالا از قبل دندان دچار پوسیدگی بوده‌و شما متوجه‌نشده‌اید. در صورتی که‌از همان دوران کودکی بهداشت دهان و دندانم را رعایت می‌کردم و دندان پوسیده‌نداشتم. یکی از پسرعموهایم هم مشکلی مشابه‌من دارد.»
آرش می‌خواهد بداند:
چرا دندان هایش پوک هستند و علت خرد شدن ناگهانی آنها چیست؟
آیا احتمال اینکه‌دندان های دیگر هم به‌طور ناگهانی خرد شوند، وجود دارد؟
به‌همین بهانه‌پای صحبت یک متخصص پروتزهای دندانی و عضو هیات علمی دانشگاه‌علوم پزشکی قم نشسته‌ایم.
آیا اصطلاح پوک شدن دندان ها درست است؟
اصطلاح پوک شدن دندان بیشتر یک حالت عینی از پدیدهتکهتکهشدن دندان هاست. علت تکه‌تکه‌شدن دندان ممکن است پوسیدگی های عمیق عاجی باشد یا می‌تواند از نقایص مینایی و عاجی ارثی و اکتسابی نشات بگیرد.
اما مهم ترین علت خرد شدن ناگهانی دندان همان پوسیدگی های عمیق عاجی است. در بسیاری از موارد گسترش پوسیدگی به‌عاج وجود دارد در حالی که‌لایه‌بیرونی مینای دندان نسبتا سالم باقی مانده‌و دندان از بیرون نمای طبیعی دندان سالم را دارد. در واقع، مورد خاصی از بیرون مشاهده‌نمی شود اما مینای دندان بدون حمایت مانده‌است. مینای بدون حمایت به‌شدت مستعد شکستگی است، در نتیجه‌با کوچک ترین فشار روی دندان هنگام جویدن غذا ترک می‌خورد و خرد میشود.
نواقص تکاملی دندانی
از علل دیگر می‌توان به‌نواقص تکاملی مینایی و عاجی که‌در دندان پزشکی به‌آن آملوژنز ایمپرفکتا، دنتینوژنز ایمپرفکتا و... گفته‌می‌شود، اشاره‌کرد. به‌بیان دیگر، هر عاملی که‌در تشکیل درست ساختار مینایی و عاجی نقص ایجاد کند، می‌تواند باعث پوکی یا آهکی شدن دندان ها شود.در این اختلال ها مینای درگیر، نرم تر است و بر اثر نیروهای جویدن به‌آسانی جدا میشود و در نتیجه‌عاج قابل رویت خواهدشد. دندان های درگیر متخلخل و مستعد تجمع پلاک هستند. این دندان ها در معرض پوسیدگی و شکستگی های بعدی قرار دارند.
در عارضه‌ای به‌نام آملوژنز ایمپرفکتا، نقص در بلوغ ساختمان کریستال مینا یا مشکل در معدنی شدن کامل مینا (به‌طور کامل یا ناقص) وجود دارد. این نقص تکاملی نیز می‌تواند باعث بروز شکستگی های ناگهانی دندان شود. اختلال ژنتیکی دیگری هم داریم (دنتینوژنز ایمپرفکتا) که‌در این نقص نیز عاج دندان به‌طور ناقص تشکیل میشود و مستعد شکستگی های بعدی است.
چه‌عواملی در بروز این نواقص نقش دارند؟
عوامل متعددی در بروز این نواقص دخیل هستند؛ از جمله:
عوامل ژنتیک
مشکلات پزشکی قبل، حین و بعد از تولد
آلوده‌کننده‌های محیطی
و...
از عوامل پزشکی می‌توان به:
دوره‌های متعدد تب خانم باردار
تهوع و استفراغ طولانی مادر در طول بارداری
نارس بودن نوزاد
اشاره‌کرد.
راه‌جلوگیری از خرد شدن ناگهانی دندان چیست؟
همان طور که‌گفته‌شد، شایع ترین علت خرد شدن ناگهانی، پوسیدگی دندان و بهترین راه‌برای تشخیص زودرس پوسیدگی، مراجعه‌دوره‌ای به‌دندان پزشک است.
در مورد نواقص ناشی از پوسیدگی های عمیق عاجی، در بسیاری از مواقع، اگر مشکل بیمار در مراحل اولیه‌تشخیص داده‌شود، با درمان ساده‌و کم هزینه‌می‌توان از خردشدن دندان ها به‌خوبی پیشگیری کرد.
در مورد سایر نواقص مراقبت های حین و بعد از دوران بارداری حائزاهمیت است زیرا تهوع و استفراغ طولانی مدت و تب بالا و تکرار شونده‌مادر قابل کنترل است و با روش هایی می‌توان تولد زودرس نوزاد را تا حدودی به‌تعویق انداخت.
با این حال، بسیاری از نواقص مادرزادی به‌خودی خود قابلیت پیشگیری ندارند. چنین بیمارانی بعد از تشخیص نقص توسط دندان پزشک باید با مراجعه‌های منظم و دوره‌ای درمان وسیع برای برطرف کردن این نواقص را آغاز کنند.
