عوامل اندوه زا در کلام معصومین (ع)

غم و شادی دو مفهموم شناخته‌شده‌در میان انسان هاست. افراد بشر با تمام تفاوت ها و تمایزاتی که‌در میانشان حاکم است درک یکسانی از مفهوم غم و شادی دارند. برخی اوقات علل و عوامل به‌وجود آورنده‌غم و شادی برای فرد شناخته‌شده‌است در حالی که‌در پاره‌ای از اوقات این علل و عوامل برای وی ناشناخته‌می‌ماند. دقت در علل به‌وجود آورنده‌این دو حالت روحی کمک شایانی به‌کنترل آنها می‌نماید.

به‌طور کلی می‌توان گفت پیروی از فرامین الهی سبب از بین رفتن اندوه‌و ناراحتی می‌شود. چرا که‌دین عهده‌دار بهره‌مند سازی افراد از زندگی پاک و آرام است و این زندگی به‌وجود نمی آید مگر به‌واسطه‌رهایی از اندوه‌آزار دهنده‌و مضر.

عوامل">عوامل-اندوه-زا.jpg" alt="عوامل">عوامل اندوه‌زا " height="317" width="502" title="عوامل">عوامل اندوه‌زا در کلام معصومین (ع) ">

پیروی از فرامین الهی سبب از بین رفتن اندوه‌میشود

عوامل اندوه‌زا در کلام معصومین (ع) :

دنیاخواهی
حضور در جهان مادی نیازمند بهره‌مندی از نعمت های الهی است. مادامی که‌بهره‌مندی از دنیا برای گذراندن و عبور از زندگی مادی و نیل به‌سعادت و سرای اخروی است؛ بدان سفارش شده‌است. اما آنجا که‌بهره‌مندی از دنیا تنها برای همین جهان مادی، بدون در نظر گرفتن سرای باقی است از آن نکوهش شده‌است. فردی که‌حیات را تنها زندگی دنیوی می‌داند یا آنکه‌از آخرت غافل می‌شود تمام هم و غم اش دنیا می‌شود و تمام تلاشش رسیدن به‌اهداف دنیوی می‌گردد، علاوه‌بر آنکه‌در این تلاش و دستیابی ممکن است فرامین الهی را زیر پا نهد؛ گاه‌در رسیدن به‌اهدافش ناکام می‌ماند و این ناکامی و نافرجامی سبب ناراحتی و اندوهش می‌شود. دنیا خواهی و شیفته‌دنیا شدن از عوامل به‌وجود آورنده‌اندوه‌دانسته‌شده‌است.

لذت گرایی

گاه‌افراد علاقه‌مند به‌انجام اموری هستند که‌لذت لحظه‌ای بر آنها به‌دنبال می‌آورد، پاره‌ای از این امور به‌سبب مخالفت با فرامین الهی و بخشی از آنها به‌­دلیل آسیب و اذیت هایی که‌به‌همراه‌می‌آورند موجبات غم و ناراحتی دراز مدت شخص را فراهم می‌آورند. مانند فردی که‌با سرعت زیاد در جاده‌حرکت می‌کند و سرعت بالایش منجر به‌تصادف می‌شود. اجتناب از لذت های زودگذری که‌تبعات سخت و سنگین دنیوی یا اخروی به‌دنبال دارد سبب عدم ایجاد ناراحتی و اضطراب را از شخص دور می‌کند. پیامبر گرامی اسلام (ص) در این باره‌فرموده‌اند:بسا لذتی که‌دمی بپاید اما اندوهی دراز بر جای گذارد.

حسادت

خیر و نیکی را تنها برای خود خواستن و خیرخواه‌دیگران نبودن، فرد را مضطرب و پریشان می‌کند. فردی که‌پیشرفت و خوبی را فقط برای خود می‌خواهد، از مشاهده‌موفقیت ها و پیشرفت های دیگران ناراحت می‌شود. حسود گرچه‌در تلاش است تا مانع خیر و پیشرفت دیگران شود اما بیشترین ضرر و اذیت را برای خودش به‌ارمغان می‌آورد. امام علی (ع) در این باره‌می‌فرمایند:«ستمگری ندیدم که‌به‌ستمدیده‌ماننده‌تر باشد مگر حسود؟ او جانی خسته‌دارد و دلی سرگشته‌و اندوهی پیوسته».

کم کاری

کم کاری، موجب از دست دادن فرصت ها و مانع پیشرفت اشخاص می‌شود. گاه‌فرد کم کار پس از گذر سال ها، نتیجه‌کم کاری و سستی اش را می‌بیند و همین امر او را ناراحت و غمگین می‌کند. مغتنم شمردن فرصت ها و تلاش برای صعود به‌مراتب عالی مانع از اندوه‌و ناراحتی در آینده‌می‌شود. امیر المومنین (ع) کم کاری را مایه‌اندوه‌و ناراحتی شمرده‌اند. در روایتی از ایشان آمده‌است:هر که‌در عمل کوتاهی کند، به‌اندوه‌گرفتار اید. (نهج البلاغه، شریف الرضی محمد بن حسین، نسخه‌صبحی صالح، ص491، ح127)

باید عواملی که‌زمینه‌ساز اندوه‌میشوند را شناخت و برطرف کرد 

امید به‌مردم

چشم حسرت به‌زندگی و اموال دیگران داشتن فرد را ناراحت و پریشان می‌کند. این ناراحتی گاه‌به‌سبب مقایسه‌خود با دیگران و گاه‌به‌سبب انتظار و توقع بهره‌مندی از اموال و دارایی های آنان به‌وجود می‌آید که‌در هر دو صورت برآورده‌نشدن خواسته‌فرد او را اندوهگین می‌کند.

 

امام صادق(ع) فرمود:وقتی آیه‌88 سوره‌حجر نازل شد که‌«اگر بعضی از مردان و زنانشان را به‌چیزی بهره‌ور ساخته‌ایم، تو بدان چشم مدوز و غم آن را مخور و در برابر مومنان فروتن باش» پیامبر خدا (ص) گفت:کسی که‌به‌دلداری دادن خدا آرام نگیرد جانش بر دنیا حسرت ها خورد و هر که‌چشمش به‌دارایی های دیگران باشد، اندوهش بسیار شود و ناراحتیش بهبود نیابد.

جمع بندی

غم و اندوه‌و حسرت ها همه‌ناشی از دنیا خواهی است، ناشی از این است که‌ما به‌دنیا نگاهی ابدی داریم، از نعمت هایش هر چه‌بیشتر می‌خواهیم و قانع نمی شویم، این نگاه‌موجب حسادت ها، حسرت ها، کدورت ها و رنجش ها می‌شود که‌برای ما اندوه‌و غم فراهم می‌کند و راه‌رهایی از این اندوه‌بی توجهی به‌دنیاست.