گزگز دست و پا علامتی است از ...

 گزگز دست و پا به‌چه‌معناست و از علائم چیست ؟

همه‌ما ممکن است در بره‌ای از زمان در اثر خوابیدن روی دست و یا نشستن طولانی روی پاهایمان گزگز کردن آن ها را تجربه‌کرده‌باشیم. این احساس پارستزی نامیده‌می‌شود و علاوه‌بر گز گز کردن ممکن است بی حسی، درد و یا ضعف نیز به‌همراه‌داشته‌باشد. گز گز دست و پا می‌تواند در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود اما به‌طور کلی فشار و آسیب اعصاب از علل رایج آن می‌باشد در این قسمت از سلامت مجله اینترنتی فنجان با ما همراه‌باشید تا برخی از علل احتمالی گز گز دست و پا را به‌شما معرفی کنیم.

علل گزگز کردن دست و پا 

1. نوروپاتی دیابتی :

نوروپاتی دیابتی در اثر آسیب به‌اعصاب اتفاق میفتد. درحالی که‌نوروپاتی انواع مختلف دارد اما نوروپاتی محیطی نیز می‌تواند باعث گز گز دست و پا شود. نوروپاتی دیابتی زمانی اتفاق می‌افتد که‌اعصاب در اثر دیابت آسیب ببینند و همین امر باعث می‌شود دست و پا نیز بی تاثیر نمانند. علاوه‌بر آسیب اعصاب ممکن است حین قند خون بالا، اکسیژن کافی نیز به‌اعصاب نرسد و عملکرد آن ها مختل شود. براساس تخمین انیستیتوی ملی دیابت، نیمی از افرادی که‌مبتلا به‌دیابت هستند با نوروپاتی محیطی نیز درگیر می‌باشند. 

2. کمبود ویتامین :

گاهی دلیل کمبود ویتامین علاوه‌بر عدم کافی بودن آن ها در رژیم غذایی ،جذب نکردن بدن نیز می‌باشد. برخی از ویتامین هایی که‌برای سلامتی و اعصاب ما مهم هستند و در صورت کمبود، باعث گز گز دست و پا می‌شوند عبارتند از: 

•  ویتامین B12
•  ویتامینB6
•  ویتامینE
• ویتامینB1

3. فشرده‌شدن اعصاب :

هنگامی که‌فشار زیادی برروی اعصاب وارد شود باعث می‌شود در واقع آن ها فشرده‌شوند. برخی مواردی که‌سبب این امر می‌شوند، عبارتند از:

•  آسیب اعصاب
•  حرکات تکراری
•  شرایط التهابی

فرورفتگی اعصاب ممکن است بر بسیاری از قسمت های بدن اثر بگذارد اما هنگامی که‌قسمت تحتانی ستون فقرات را درگیر کند، سبب گز گز ساق پا تا انگشتان خواهد شد. 

4. تونل کارپال :

تونل کارپال نوعی بیماری است و هنگامی که‌عصب میانی فشرده‌شود در حرکات مچ دست تداخل ایجاد خواهد شد. این بیماری بسیار شایع است و مبتلایان به‌آن در چهارانگشت اول دست خود بی حسی و احساس کج شدن را تجربه‌می‌کنند. 

5. نارسایی کلیوی :

بر اثر دیابت یا فشار خون بالا ممکن است نارسایی کلیوی نیز رخ دهد. دراین شرایط کلیه‌ها به‌درستی کار نمی کنند در نتیجه‌مایعات و مواد زائد در بدن تجمع یافته‌و آسیب عصبی رخ می‌دهد. گز گز دست و پا اغلب در اثر این بیماری ایجاد خواهد شد. 

6. بارداری :

تورمی که‌در طول بارداری ایجاد می‌شود ممکن است به‌برخی اعصاب فشار وارد کند به‌همین دلیل دراین دوران گز گز دست و پا رایج است که‌البته‌امری موقت بوده‌و پس از بارداری ازبین خواهد رفت.

7. استفاده‌دارویی :

استفاده‌از برخی داروها باعث آسیب عصبی و درنتیجه‌گز گز دست و پا می‌شود. در واقع، این امر می‌تواند یک عارضه‌جانبی برای استفاده‌از داروهای شیمی درمانی و ایدز باشد. برخی از داروهای دیگری که‌سبب گز گز دست و پا می‌شوند، عبارتند از: 

•  دارو های فشار خون و قلب مانند آمیودارون و هیدرالازین
•  دارو های ضد عفونتی چون مترونیدازول و داپسون
•  دارو های ضد تشنجی مانند فنیتوئین

8. اختلالات سیستم ایمنی :

بطور معمول سیستم ایمنی وظیفه‌حفاظت از بدن در برابر عوامل خارجی را برعهده‌دارد. بیماری خود ایمنی زمانی رخ می‌دهد که‌بدن اشتباها به‌سلول های خودی حمله‌کند. انواع بیماری های خود ایمنی که‌سبب گز گز دست و پا می‌شوند عبارتند از: 

آرتریت روماتوئید:

آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که‌باعث تورم و درد مفاصل شده‌و اغلب در مچ دست ها ظاهر می‌شود اما گاهی می‌تواند بر ساق پا یا انگشتان نیز تاثیر بگذارد. التهاب ناشی از این بیماری برروی مفاصل سبب گز گز دست و پا خواهد شد. 

مالتیپل اسکلروزیس:

مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس بیماری خود ایمنی است که‌در آن سیستم ایمنی بدن به‌محافظ اعصاب (میلین) حمله‌می‌کند. بی حسی، احساس گز گز دست و پا و حتی صورت از علائم شایع این بیماری است.

لوپوس :

لوپوس می‌تواند بر هر قسمتی از بدن از جمله‌سیستم عصبی تاثیر بگذارد. دراثر تورم و فشرده‌سازی اعصاب ناشی از لوپوس گز گز دست و پا تجربه‌خواهد شد. 

بیماری سلیاک :

این بیماری بر روده‌کوچک تاثیر می‌گذارد. مبتلایان به‌این بیماری هنگام مصرف گلوتن یک واکنش خود ایمنی را بروز می‌دهند و می‌توانند علائم نوروپاتی از جمله‌گز گز دست و پا را تجربه‌کنند. 

9. عفونت ها : 

بیماری هایی که‌موجب گزگز دست و پا می‌شوند

هنگامی که‌بیماری ارگانیسم ها به‌بدن حمله‌کند باعث عفونت می‌شود. عفونت ها ممکن است ویروسی، باکتریایی و یا قارچی باشند. برخی از بیماری های عفونی که‌سبب گزگز دست و پا می‌شوند عبارتند از:

 بیماری لایم :

این بیماری یک عفونت باکتریایی می‌باشد که‌از طریق نیش آلوده‌حشرات منتقل می‌شود و در صورت عدم درمان می‌تواند بر سیستم ایمنی اثر گذاشته‌و سبب گز گز دست و پا شود.

 زونا :

زونا نوعی آبله‌مرغان شدید و دردناک است که‌با فعال شدن ویروس واریسلازوستر ایجاد می‌شود.

بطور معمول زونا فقط قسمت کوچکی از بدن را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد که‌شامل دست، بازو، انگشتان و مچ دست و پا می‌شود و دراین قسمت ها بی حسی و گز گز تجربه‌خواهد شد.

10. هپاتیت B و C:

این دو نوع هپاتیت دراثر ویروس ها ایجاد می‌شوند که‌سبب التهاب کبد شده‌و درصورت عدم درمان سیروز و یا سرطان کبد را به‌همراه‌خواهند داشت. عفونت هپاتیت Cممکن است سبب نوروپاتی محیطی شود. در برخی موارد عفونت هپاتیتB وC می‌تواند وضعیتی به‌نام کریوگلوبولینمی را به‌همراه‌داشته‌باشد. این وضعیت هنگامی رخ می‌دهد که‌پروتئین های خاصی درخون تجمع کرده‌و باعث التهاب شوند که‌این التهاب سبب بی حسی و گز گز دست و پا خواهد شد.

11. ویروس اچ .ای.وی یا ایدز :

اچ آی وی ویروسی است که‌به‌سلول های سیستم ایمنی بدن حمله‌می‌کند و خطر ابتلا به‌عفونت و یا سرطان را افزایش می‌دهد. در صورتی که‌درمان انجام نشود این عفونت می‌تواند به‌آخرین مرحله‌از عفونت اچ آی وی یعنی ایدز منجر شود که‌در این شرایط سیستم ایمنی بدن به‌شدت آسیب خواهد دید. اچ آی وی می‌تواند بر سیستم عصبی نیز تاثیر بگذارد که‌گز گز دست و پا و بی حسی از علائم آن خواهد بود. 

12. جذام :

جذام یک عفونت باکتریایی است که‌می‌تواند بر پوست، اعصاب و مجاری تنفسی اثر بگذارد. هنگامی که‌سیستم عصبی تحت تاثیر قرار بگیرد بی حسی و گز گز دست و پا مشاهده‌خواهد شد. 

13. کم کاری تیروئید :

کم کاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که‌هورمون تیروئید به‌قدر کافی تولید نشود. اگر چه‌اغلب این مورد نادر بنظر می‌رسد که‌کم کاری تیروئید درمان نشود اما در صورتی که‌درمان نشود ممکن است به‌اعصاب آسیب رسانده‌و سبب بی حسی و گز گز دست و پا شود. 

14. قرارگیری در معرض سموم :

سموم و مواد شیمیایی برای اعصاب مضر هستند و قرارگیری در معرض آن ها می‌تواند سبب گز گز دست و پا شود.

برخی از نمونه‌های سموم عبارتند از:

•  فلزات سنگینی چون جیوه‌، سرب و آرسنیک
•  آکریلامید که‌نوعی ماده‌شیمیایی است و در صنعت کاربرد دارد
•  اتیلن گلیکول که‌در ضدیخ ها یافت می‌شود
•  هگزاکربن که‌در حلال ها و چسب ها وجود دارد 

15. فیبرومیالژیا :

فیبرومیالژیا شامل گروهی از علائم از جمله:درد گسترده‌ماهیچه‌ها، خستگی و تغییرات خلق و خو می‌شود. برخی مبتلایان به‌این بیماری ممکن است سردرد، مشکلات دستگاه‌گوارشی، بی حسی و گز گز دست و پا نیز تجربه‌کنند . علت این بیماری هنوز مشخص نیست. 

16. کیست گانگولین :

کیست گانگولینی توده‌ای از مایعات است که‌به‌خصوص در مچ دست ظاهر می‌شود و ممکن است به‌اعصاب فشار وارد کند و باعث گز گز دست یا انگشتان شود اگرچه‌خود کیست دردی ندارد . علت این کیست ها همچنان ناشناخته‌است. 

17. اسپوندیلوز گردنه‌رحم :

این بیماری هنگامی رخ می‌دهد که‌به‌دلیل تغییرات سنی قسمتی از ستون فقرات گردنی به‌فتق ،دژنراسیون و یا آرتروز منجر شود. بعضی اوقات این تغییرات به‌نخاع فشار وارد می‌کند و باعث وخیم تر شدن اوضاع نیز می‌شود که‌در این شرایط گز گز دست و پا مشاهده‌خواهد شد. 

18. پدیده‌رینود :

پدیده‌رینود در جریان خون در بازو ها و ساق پا تاثیر می‌گذارد. واکنش شدید به‌سرماخوردگی یا استرس سبب می‌شود تا رگ های خونی دراین قسمت ها کوچک شده‌و درنتیجه‌جریان خون نیز کاهش میابد. این امر سبب بی حسی و گز گز در انگشتان دست و پا می‌شود. 

19. واسکولیت :

واسکولیت زمانی رخ می‌دهد که‌رگ های خونی ملتهب شوند در نتیجه‌خون رسانی به‌قسمت های آسیب دیده‌مختل خواهد شد که‌در برخی از انواع واسکولیت بی حسی، ضعف و گز گز تجربه‌خواهد شد. 

20. سندروم گیلین :

سندروم گیلین نوعی اختلال سیستم عصبی است که‌در آن سیستم ایمنی بدن به‌بخشی از سیستم عصبی حمله‌می‌کند. این سندروم گاهی پس از اتمام یک بیماری شروع می‌شود. گز گز بی علت و احتمالا درد دست و پا از علائم اولیه‌این سندروم می‌باشد. 

چگونگی تشخیص گزگز دست و پا

چنانچه‌به‌علت گز گز دست و پا به‌پزشک مراجعه‌کردید ، او برای تشخیص دقیق ممکن است یکی از موارد زیر را انجام دهد :

• معاینه‌فیزیکی که‌شامل آزمایش عصبی می‌شود تا رفلکس ها، عملکرد حرکتی و حسی را مشاهده‌کند.
• با در نظر گرفتن سابقه‌پزشکی از داروهایی که‌استفاده‌می‌کردید سوال کند.
• انجام یک آزمایش خون که‌میزان ویتامین ها و هورمون های موجود در خون ، عملکرد اندام ها و میزان سلول های خونی را مورد ارزیابی قرار دهد.
• ازمایشات تصویر برداری شامل ام .ار.ای ،رادیولوژی و سونوگرافی
•  انجام سرعت انتقال عصبی یا الکترو میوگرافی برای تست عملکرد عصب
• بیوپسی عصبی یا پوستی

درمان گزگز دست و پا

در واقع چنانچه‌در بخش سلامت مجله اینترنتی فنجان گفته‌ایم درمان و تجویز دارو برای گز گز دست و پا پس از تشخیص پزشک مشخص می‌شود اما برخی از گزینه‌های درمانی ممکن است شامل یک یا چند تا از موارد زیر باشد :

•  تجویز دوز داروی فعلی یا دارویی جایگزین
•  مکمل های ویتامین
•  کنترل دیابت
•  درمان عفونت، ارتریت روماتوئید و لوپوس
•  عمل جراحی برای درمان اعصاب فشرده‌شده‌و برداشت کیست
•  تجویز داروی مسکن
•  تغییر در سبک زندگی مانند پیروی از یک رژیم غذایی سالم ، ورزش و مراقبت از پاها