خرید در شب یلدا

شب یلدا یا شب چله‌بزرگ از بزرگترین جشن ها و اعیاد باستانی مردمان ایران زمین است .این عید که‌یک رویداد کیهانی است ،در بین ایرانیان قدمتی هشت هزارساله‌دارد.اقوام مختلف در تاجیکستان و افغانستان نیز این شب را جشن می‌گیرند وبه‌آن چله‌کلان میگویند.

یلدا که‌بلندترین شب سال است مصادف است با آغاز انقلاب زمستانی و طولانی تر شدن روزها ،به‌همین علت آن را شب زایش خورشید و پیروزی مهر میدانند.و همچنین آمدن روشنایی و پیروزی امشاسپندان بر اهریمن نوید داده‌میشود. پیشینیان معتقد بودند با تابش نور ایزدی روزها بلندتر شده‌و فزونی یافته‌،روزهای طولانی روزهای پیروزی و روشنایی بوده‌و آغاز بلند تر شدن روزها و رسیدن به‌پیروزی را باید جشن گرفت.رنگ قرمز نیز که‌نماد نور خورشید و تولد است نماد این عید باستانی است.

واژه‌یلدا

یلدا به‌معنی ولادت و تولد کلمه‌ای است که‌ریشه‌سریانی دارد. تولد و ولادت خورشید، مهر و میترا. دی که‌نام اولین ماه‌فصل زمستان است به‌معنای آفریننده‌ی نور است. نور، روز و روشنایی نشانه‌آفریدگار در مقابل شب ، تاریکی و سرما که‌نمادی از اهریمن است. ابوریحان بیرونی نیز در آثار الباقیه‌نقل کرده‌است که‌یلدا شب میلاد مهر یا خورشید است. نام گذاری نخستین ماه‌زمستان به‌نام دی نیز به‌معنای دادار و خداوند از باورهای میترایی سرچشمه‌میگیرد.

ریشه‌یلدا

رومیان باستان عید ساتورنالیا را به‌نشان از احترام به‌سیاره‌کیوان (ساترن) ایزد باستانی زراعت به‌جشن و پایکوبی میپرداختند. این جشن از 17 دسامبر آغاز شده‌و هفت روز ادامه‌داشت. رومیان در این شب ها به‌یکدیگر هدیه‌میدادند و به‌صورت نمادین و موقتی برده‌ها را آزاد میکردند.

 

عید کریسمس برای مسیحیان با شب یلدا دارای یک ریشه‌تاریخی هستند.و سال نو و کریسمس ر در همین زمان جشن میگیرند و به‌یکدیگر هدیه‌میدهند . آنها معتقدند زایش و ولادت در اولین روز زمستان متعلق به‌مسیح است.

مبدا سالشماری تقویم کهن سیستانی نیز از آغاز زمستان بوده‌است.

 

خرم دیانان که‌پیروان مزدک بودند، نخستین روز زمستان را خرم روز یاد میکنند. آنها معتقد بودند که‌در این شب ماه‌و خورشید به‌یکدیگر میرسند و به‌معاشقه‌میپردازند. آمیزش مهر و ماه‌سبب دیر برآمدن خورشید و طولانی تر شدن شب میشود.

 

مصریان باستان حدود چهار هزار سال پیش باز زاییده‌شدن خورشید را در آغاز زمستان و انقلاب زمستانی، دوازده‌روز به‌نشانه‌دوازده‌ماه‌سال خورشیدی به‌جشن مینشینند.

 

یهودیان در شب یلدا جشن ایلانوت یا جشن درخت را برگزار میکنند و با روشن کردن شمع به‌نیایش میپردازند.

 

درجنوب روسیه‌نیز جشنی مانند یلدا برگزار میشود که‌پختن نان و شیرینی محلی ، کاشت و بذر پاشی تمثیلی، ترانه‌و رقص و آواز و بازی های محلی ، فالگیری و پیشگویی از رسوم آن است.

 در آیین میتراییسم نیز شب یلدا روز تولد مهر و نخستین روز سال نو به‌شمار می‌آید.

 

ایرانیان در همه‌جای دنیا این شب را از غروب آفتاب آخرین روز پاییز تا طلوع آفتاب اولین روز زمستان به‌جشن می‌نشیند و آتش می‌افروختند.رسوم مختلف خود رابه‌جای می‌آورند.اغلب به‌بازدید از بزرگان رفته‌و صله‌رحم را به‌جای آورند. با تنقلات و میوه‌های مختلف از جمله‌انار و هندوانه‌و در قدیم سنجد پذیرایی می‌شوند و کامشان با شیرینی های مختلف شیرین میشود.فلسفه‌شب یلدا در دور هم بودن ،جشن گرفتن و به‌شادی پرداختن ، رفع کدورت ها و افزایش صمیمیت و محبت است.بزرگان فامیل با گستردن سفره‌ای در خور یلدا به‌این شادمانی می‌افزایند.

 

انار و هندوانه‌و آجیل از خوراکی های مهم در این شب هستند.هر خوراکی با دلیل و فلسفه‌ای خاص وارد این سفره‌میشود.مثلا هندوانه‌برای جلوگیری از ورود سرما به‌بدن در زمستان است .انار نماد شادی و زایش است با فلسفه‌زایش یلدا همخوانی دارد.  اغلب میوه‌های کثیر الدانه‌به‌دلیل زایش و برکت خیزی مرسوم است و مردم افزایش نیروی باروری و برکت خیزی خود را با خوردن این میوه‌ها به‌دست می‌آورند. رنگ سرخ انار و هندوانه‌نیز نماینده‌خورشید در شب است.تنقلات و شیرینی ها در هر منطقه‌با توجه‌به‌خوراکی های بومی ممکن است تغییر کند.

 شاهنامه‌خوانی و تفأل زدن به‌حضرت حافظ  نیز از دیگر مراسم آیینی این جشن باستانی است .هرکس که‌ذوق و قریحه‌ای در خواندن شعر دارد این مسولیت را متقبل میشود.کوچکترها نیز پای قصه‌گویی و صحبت ها و خاطره‌گویی بزرگ تر ها از ایام قدیم می‌نشینند.

 

عیدی و هدیه‌دادن از دیرباز از رسومی است که‌در هر جشن و هر عید و هر شادی کاربرد داشته‌است.اعیاد و جشن ها بهانه‌ای است برای شاد کردن اطرافیان. یلدا نیز از این قاعده‌مستثنی نیست و با هدیه‌دادن،بازدید و تبریک گفتن به‌روش های مختلف محبت خود را ابراز میکنند.در هر شهر و هر منطقه‌با توجه‌به‌فرهنگ موجود آیین های متفاوتی در این شب اجرا می‌شود.بردن هدایا و خنچه‌برای نوعروسان موسوم به‌شب چله‌ای و دیدار از عروس و خانواده‌اش و جشن گرفتن دو خانواده‌با یکدیگر از رسومی است که‌در تمام ایران اجرا می‌شود. در این عید غالبا خانواده‌داماد با بردن هدایایی خاص مهمان خانواده‌عروس میشوند.

آجیل، میوه‌،لباس های زمستانی و غالباً خرید قطعه‌ای طلا از جمله‌هدایایی است که‌به‌نوعروسان داده‌می‌شود.هر خانواده‌با توجه‌به‌موقعیت خود هدایایی را تهیه‌و تزیین کرده‌و در طبق هایی به‌عروس تازه‌وارد پیشکش میکند.تا محبتشان را به‌نو عروس شان ابراز کنند. 

 

طلا از جمله‌هدایایی است که‌برای مناسبت های خاص هدیه‌داده‌می‌شود.هدیه‌ای ارزشمند که‌ضمن آینده‌نگری اقتصادی خنده‌بر لب هر کسی می‌نشاند. خرید طلا از خرید هایی است که‌معمولا خانواده‌ها را به‌سختی و سردرگمی دچار میکند.در این بین طراحان و شرکت های مختلف طلاسازی همچون گالری طلا سنجاق طرح هایی ویژه‌این مناسبت طراحی و تولید کرده‌اند .طرح هایی خاص و زیبا با المان هایی از شب یلدا مانند انار که‌هدیه‌ای در خور و ویژه‌دختران جوان است و خرید طلا را برای هدیه‌دهندگان آسان می‌کند.

برای ای صبح مشتاقان اگر نزدیک روز آمد

که‌بگرفت این شب یلدا ملال از ماه‌و پروینم