حکم لطمه زنی و برهنه شدن در عزاداری حسینی

حکم برهنه‌شدن و لطمه‌زنی در عزاداری سالار شهیدان

همزمان با فرارسیدن ایام شهادت سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله‌الحسین علیه‌السلام، شیعیان سراسر جهان، در مساجد، تکایا و حسنیه‌ها اقدام به‌برگزاری عزای حسینی می‌کنند. عزاداری حضرت ابا عبدالله‌الحسین (ع) نیز همچون سایر اعمال انسان دارای احکامی است که‌در این بخش از مجله اینترنتی فنجان مختصر بدان می‌پردازیم.

کیفیت برگزاری مجلس عزاداری و سوگواری باید چگونه‌باشد؟

آیات عظام:خامنه‌ای، مکارم، سیستانی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی:

1- در مجلس عزاداری اهل بیت، ذکر اهداف مقدّس امام حسین علیه‌السلام و تاریخچه‌کربلا و تحلیل فرازهای آن و مراسم سوگواری و روشن کننده‌اهداف عزاداری حضرت سیّدالشهدا(ع) و مانند آن باشد.

2- فضائل اهل بیت(ع)، امر به‌معروف و نهی از منکر، بیان احکام الهی، مطرح شود.

3- از هر کاری که‌موجب ضرر شدید به‌بدن یا ناقص شدن آن می‌شود باید اجتناب شود.

4- از گفتن جملاتی که‌بوی شرک و کفر می‌دهد اجتناب شود.

5- از هر کاری که‌موجب وهن مجالس مذهبی و عزاداری باشد خودداری شود.

آیا سینه‌زنی و زنجیر زنی در عزاداری که‌منجر به‌کبود شدن بدن می‌شود، جایز است؟

آیات عظام:امام خمینی، خامنه‌ای، شبیری زنجانی، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی:

اگر موجب ضرر مهم بر بدن نباشد اشکال ندارد.

آیت الله‌مکارم:

سینه‌زنی و زنجیر زنی از شعائر حسینی است، ولی از آسیب رساندن به‌بدن خودداری شود.

آیت الله‌سیستانی:اشکال ندارد.

در مجالس زنانه، زنان مداحی و سخنرانی می‌کنند و صدای آنها به‌گوش مردان رهگذر می‌رسد. آیا این عمل جایز است؟

آیت الله‌فاضل لنکرانی:

شنیدن صدای ایشان اگر در معرض ریبه‌و التذاذ نباشد حرام نیست. (اجوبة المسائل، ص 365)

حکم خندیدن در ماه‌محرم

خندیدن در ماه‌محرّم و صفر از نظر شرعی حرام نیست، اما چون ماه‌های اندوه‌و حزن اهل بیت وخاندان نبوّت، خصوصاً در ده‌عاشورا است، بهتر است شیعیان و دوستان اهل بیت در حزن و اندوه‌باشند. حضرت علی(ع) فرمود:«خدا به‌زمین توجّهی کرد، پس ما را اختیار و انتخاب کرد، وبرای ما، شیعیان ما را اختیار نمود. آنان ما را یاری می‌کنند و در شادی ما شادی می‌نمایند و در حزن و اندوه‌ما محزون وغمناک هستند. آنها اموال و جان های خود را در راه‌ما بذل می‌کنند».(بحار الانوار، ج 65، ص 18، حدیث 24)

بنابراین خندیدن و شادی در ایام عزاداری اگر چه‌حرمت ندارد، اما از نظر اخلاقی ناپسند است و با معیار دوستی و محبت اهل بیت که‌از واجبات دینی است، سازگار نیست و حتی المقدور لازم است پرهیز شود.

حکم لخت شدن برای سینه‌زنی در عزاداری از دیدگاه‌مراجع

آیات عظام امام خمینی، سیستانی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی :

لخت شدن مردان، برای سینه‌زنی اشکال ندارد؛ لیکن زن ها نباید به‌بدن مرد اَجنبی نگاه‌کنند.

آیات عظام خامنه‌ای، مکارم:

لخت شدن برای سینه‌زنی در جایی که‌در معرض دید خانم ها باشد جایز نیست.

آیت الله‌صافی گلپایگانی:

اگر معرض تحریک باشد اشکال دارد و بهتر است با لباس عزاداری شود. (کتاب گفتمان عاشورایی)

خاک تربت امام حسین به‌چه‌چیز گفته‌می‌شود، آیا هنوز بعد از این همه‌سال خاک تربت وجود دارد؟

تربت امام حسین(ع) خاکی است که‌از قبر یا حوالی مرقد مطهر حضرت سیدالشهدا صلوات الله‌علیه‌می‌آورند که‌شیعه‌به‌خوردن آن استشفا می‌کند؛ خاک اطراف قبر که‌برای شفای بیمار و مهر نماز استعمال می‌شود.

امام خمینی(ره) می‌فرماید:آنچه‌به‌صورت قطعی تربت امام حسین (ع) است خاکی است که‌از قبر و آنچه‌عرفاً ملحق به‌قبر است برداشته‌می‌شود. (تحریر الوسیله، ج 2، ص 156)

نظر عده‌ای از مراجع آن است که‌حکم فضیلت سجده‌بر تربت امام حسین و حکم جواز خوردن کم از آن برای شفاء، مخصوص قبر و کمی از اطراف قبر امام حسین علیه‌السلام است و بقیه‌خاک کربلا هر چند محترم است؛ اما حکم خاک قبر امام حسین و اطراف قبر را ندارد. ( آیت الله‌بهجت، توضیح المسائل مراجع، ج2 ذیل مسئله‌2628، استفتاء از دفتر رهبری، و دفتر آیت الله‌سیستانی)

بر اساس برخی از روایات سرزمین کربلا تا پنچ فرسخ از هر طرف جزء حریم قبر امام حسین علیه‌السلام حساب می‌شود. (وسائل‏ الشیعه، ج14، ص 513)

حکم تربت حسینی که‌در روایات وارد شده‌است بر خاک کربلا تا مقداری که‌حریم قبر امام حسین علیه‌السلام است یعنی از هر طرف پنج فرسخ بار می‌شود. ولی زمین های نزدیک قبر شریف حضرت، دارای فضیلت بیشتری هستند. (استفتاء از دفتر آیت الله‌وحید خراسانی)

حکم تعزیه‌و شبیه‌خوانی چیست؟

آیات عظام امام خمینی، خامنه‌ای، مکارم، سیستانی، شبیری زنجانی و وحید خراسانی:

اگر مشتمل بر حرام مانند دروغ و آلات لهو نباشد و موجب وهن مذهب و عزاداری نباشد اشکال ندارد، ولی در عین حال بهتر است که‌به‌جای آنها، مجالس وعظ و ارشاد و ذکر مصائب حسینی و مرثیه‌خوانی بر پا شود (آیت الله‌وحید:لیکن شبیه‌ساختن به‌اهل بیت(ع) جایز نیست).

آیت الله‌علوی گرگانی:اگر تعزیه‌و شبیه‌خوانی موجب هتک حرمت به‌ساحت مقدس بزرگان دین شود، باید اجتناب شود. ( اجوبة المسائل، ص 365)

آیت الله‌صافی:

بطور کلی تعزیه‌خوانی چنانچه‌مشتمل بر محرمات نباشد اشکال ندارد و اصولًا مناسب این است که‌عزاداری حضرات ائمه‌طاهرین علیهم السلام به‌صورت مجلس روضه‌خوانی برگزار شود تا سخنرانان عالم و وعاظ و روضه‌خوان های متعهد ضمن ذکر مصائب آن بزرگواران با ذکر فضائل و مناقب و تاریخ زندگی ایشان و بیان احادیث و احکام و تبلیغ معارف اسلام و دفع بدع و شبهات، مردم را آگاه‌و به‌مکتب اهل بیت علیهم السلام هدایت و ارشاد نمایند.

با توجه‌به‌اینکه‌پوشیدن لباس سیاه‌در اسلام مکروه است، آیا پوشیدن لباس سیاه‌در ایام عزاداری اهل بیت و محرم اشکال دارد؟

آیات عظام، خامنه‌ای، مکارم، سیستانی،نوری همدانی، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی:

پوشیدن لباس سیاه‌در این ایام از شیوه‌های عزاداری حساب می‌شود و کراهت ندارد، بلکه‌به‌عنوان عزا و اظهار حزن در مصیبت اهل بیت (ع) رجحان دارد و کار شایسته‌و پسندیده‌ای است. (جامع المسائل، ج 1، ص 621؛ جامع الاحکام، آیت الله‌صافی، ج 2 ، ص 130)

حکم قمه‌زدن در عزاداری امام حسین علیه‌السلام چیست؟

آیت الله‌خامنه‌ای:

اگر موجب وهن مذهب در زمان حاضر و یا مستلزم خوف خطر جان یا ضرر معتنی به‌باشد جایز نیست. ( استفتاء از دفتر مقام معظم رهبری)

آیت الله‌مکارم:

بی شک مراسم سوگواری خامس آل عباعلیه‌السلام از افضل قربات است، ولی نباید کاری کرد که‌موجب وهن مذهب در نظر دیگران شود. ( استفتاء از دفترآیت الله‌مکارم)

پدر و مادری که‌نذر می‌کنند اگر خدا به‌آنان فرزند پسر داد روز عاشورا به‌سر او تیغ بزنند و آن پسر بعد از بلوغ روزهای عاشورا قمه‌بزند آیا این نذر صحیح است و آیا بر آن پسر عمل به‌نذر والدین واجب است؟

آیت الله‌خامنه‌ای:

صحت چنین نذری محل اشکال است و در هر صورت وفا به‌آن بر فرزند واجب نیست. ( استفتاء از مقام معظم رهبری)

حکم عَلَم های استفاده‌شده‌در مراسم عزاداری معصومین علیهم السلام که‌برخی از آنها دارای نقش و نگارهایی نیز هستند، چیست؟

آیت الله‌خامنه‌ای:

استفاده‌از عَلَم در مراسم عزاداری سید الشهداء علیه‌السلام با قرار دادن آن در مجلس عزا یا حمل آن در دسته‌عزاداری فی نفسه‌اشکال ندارد، ولی نباید این امور جزء دین شمرده‌شوند.

آیات عظام سیستانی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی:

استفاده‌از علم های مذکور به‌خودی خود در عزاداری اشکال ندارد.

آیت الله‌صافی:

استفاده‌از علم در مراسم عزاداری سالار شهیدان حضرت ابی عبد الله‌الحسین(ع) اگر مشتمل بر مجسمه‌ذی روح که‌حرام است نباشد، از تعظیم شعائر محسوب می‌شود و اشکال ندارد؛ بلکه‌مطلوب است.

حکم خراش انداختن به‌صورت در مراسم عزاداری معصومین علیه‌السلام چیست؟

آیت الله‌صافی گلپایگانی:

معلوم نیست که‌این کارها به‌عنوان ابراز شدت تألم بر مصائب اهل بیت علهیم السلام و عزاداری برای آن بزرگواران وهن باشد؛ بلی اگر موجب ضرر معتنی به‌شود جائز نیست.(کتاب گفتمان عاشورایی)

حکم شبیه‌ساختن مرد به‌زن و پوشیدن لباس زن در تعزیه‌و شبیه‌خوانی چیست؟

آیات عظام امام خمینی، خامنه‌ای، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی:

احتیاط واجب آن است که‌مرد لباس زن نپوشد و خود را شبیه‌زن نسازد.

آیت الله‌سیستانی:

مسأله‌پوشیدن لباس زنانه‌بر مردان و پوشیدن لباس مردانه‌بر زنان حرام نیست و نماز خواندن با آن باطل نیست، ولی بنا بر احتیاط واجب جایز نیست مرد خود را به‌هیئت و زیّ زن درآورد و هم چنین به‌عکس.

آیت الله‌شبیری زنجانی:

اگر در تعذیه‌مرد لباس زن را بپوشد و لباس زنانه‌را لباس عادی خود قرار ندهد، اشکال ندارد ولی احتیاط مستحب است که‌در تعذیه‌هم لباس زنانه‌نپوشد.

آیت الله‌مکارم:

احتیاط آن است که‌مرد لباس مخصوص زنان و زن لباس مخصوص مردان را نپوشد.

حکم استفاده‌از آلات لهو در عزاداری چیست؟

آیات عظام:خامنه‌ای، مکارم، سیستانی، شبییری زنجانی، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی:

استفاده‌از آلات لهو در ایام عزاداری جایز نیست.

آیا زدن طبل و شیپور در تعزیه‌حضرت سیدالشهداء علیه‌السلام جایز است ؟

امام خمینی رحمه‌الله:

اگر از آلات لهو و لعب نباشد و وهن بر مذهب هم نشود مانع ندارد. ( استفتائات امام خمینی رحمه‌الله، ج 3، ص 583 )

آیت الله‌فاضل لنکرانی:

استفاده‌از آلات لهو و لعب حرام است ولی طبل و دهل و امثال آن جزء این آلات نیست.( جامع المسائل، ج 1، ص 623)

آیا هروله‌کردن (بالا و پایین پریدن) در عزاداری امام حسین (ع) جایز است یا خیر؟

آیات عظام:خامنه‌ای، سیستانی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی و صافی گلپایگانی:

اگر موجب اهانت نسبت به‌مجلس عزاداری حساب نشود اشکال ندارد. اما انجام چنین حرکاتی در شأن عزاداری سید الشهدا(ع) که‌از افضل قربات محسوب می‌شود، نیست.