سرطان پروستات از اولین نشانه تا آخرین درمان

سرطان پروستات چیست و چگونه‌درمان می‌شود؟

امروزه‌بیماری سرطان پروستات ،آمار بالایی را در میان مردان بالای 40 الی 50 سال دارد .این بیماری مانند تمام بیماری های دیگر با علائم و نشانه‌هایی در بدن ایجاد می‌شود ، با شناخت این علائم و نشانه‌ها می‌توان مانع از بروز و پیشروی بزرگ شدن پروستات شد .به‌همین منظور مراقبت ها ، تغییرات در سبک زندگی و انتخاب بهترین گزینه‌درمان که‌توسط پزشک متخصص تشخیص داده‌می‌شود از اقدامات مهم به‌شمار می‌روند.

پروستات چیست ؟

پروستات یک غدد کوچک در دستگاه‌تناسلی مرد است. این غده‌به‌ساختن منی (مایع شیری رنگ که‌در هنگام نعوظ اسپرم را از بیضه‌ها در طول آلت تناسلی حرکت می‌دهد) کمک می‌کند.غده‌پروستات که‌به‌شکل و اندازه‌یک گردو است در قسمت عمقی لگن، زیر مثانه‌و در جلوی رکتوم (راست روده) قرار گرفته‌است. همچنین، پروستات بخشی از پیشاب راه‌، یعنی لوله‌ای که‌ادرار را از مثانه‌به‌خارج و از طریق آلت تناسلی حمل می‌کند، احاطه‌کرده‌است.

 ایجاد و رشد سرطان پروستات - پروستات نرمال و غیرطبیعی

سرطان پروستات و انواع آن

سرطان پروستات یکی از بیماری های شایع در میان مردان می‌باشد، این بیماری در سنین کم تر از 50 سال نادر بوده‌و بیشتر در دوران میانسالی مردان رخ می‌دهد. انواعی مختلفی از سرطان پروستات وجود دارد، که‌نحوه‌ی ایجاد و پیشرفت هر یک از آنها اندکی با دیگری متفاوت است.اغلب اوقات سرطان به‌تدریج در طول زمان به‌وجود می‌آید و خطر انتشار وسیعی به‌همراه‌ندارد. از طرف دیگر، برخی از انواع سرطان پروستات نیز می‌توانند انتشار بسیار سریع و مخربی داشته‌باشند. 

سرطان پروستات اولیه

 سرطان پروستاتی که‌در مراحل اولیه‌یعنی زمانیکه‌در حد غده‌پروستات است و پخش نشده، شناسایی گردد، دارای شانس بیشتری برای درمان موفق می‌باشد.

سرطان پروستات پیشرفته

 سرطان پروستات پیشرفته‌یعنی اینکه‌سرطان به‌خارج از کپسول پروستات انتشار یافته‌است. معمولا این سرطان، در استخوان ها و گره‌های لنفاوی دیده‌می‌شود. سرطان پیشرفته‌پروستات با نام سرطان متاستازیک نیز شناخته‌می‌شود. سرطان متاستازیک، سرطانی است که‌در بدن پخش شده‌است.

هنگامی که‌سرطان پروستات متاستاز می‌کند اغلب به‌استخوان ها منتشر می‌شود. این وضعیت می‌تواند در نواحی زیر سبب ایجاد درد شود:

• ناحیه‌لگن

• کمر

• قفسه‌سینه

در صورتی که‌سرطان به‌طناب نخاعی انتشار یابد، ممکن است فرد حس خود را در پاها و مثانه‌از دست دهد. برخی مردان می‌توانند بدون داشتن هر گونه‌علامت سال ها به‌سرطان پروستات مبتلا باشند.

علائم و نشانه‌های سرطان پروستات

بخاطر موقعیت قرارگیری پروستات در بدن، سرطان پروستات معمولاً با علائم خاصی همراه‌است.وقتی پروستات به‌علت سرطان یا مشکلی دیگر بزرگ می‌شود، این مجرا در پروستات تنگ تر و تنگ تر می‌شود. با باریک شدن این لوله، خارج شدن ادرار به‌سختی مکن می‌شود. 

چهار نشانه‌ادراری در سرطان پروستات:

1. شب ادراری :بیدار شدن مداوم طی شب برای ادرار کردن

2. اضطرار :حس اینکه‌باید فوراً ادرار کنید

3. تکرر :ادرار کردن در دفعاتی بسیار بیشتر از حد طبیعی

4. تردید :دشواری شروع جریان ادرار 

درد و ناراحتی ناشی از سرطان پروستات

از جمله‌نشانه‌های رایج ، درد در نیمه‌ی پایینی بدن میان مردهایی است که‌به‌سرطان پروستات مبتلا می‌شوند. این درد معمولا در ناحیه‌ی پایین کمر، پاها، و باسن رخ می‌دهد. هم چنین ممکن است شخص مبتلا هنگام نشستن، در لگن خود احساس ناراحتی کند یا به‌طور کلی، اندکی درد در همه‌ی استخوان های بدن خود احساس کند .

نشانه‌سرطان پروستات در مایع منی

غالبا به‌دلیل وجود خون ، شکل و ظاهر مایع منی تغییر می‌کند.شخص مبتلا ممکن است توانایی لازم را برای حفظ نعوظ به‌اندازه‌ی مناسب برای برقراری رابطه‌ی جنسی از دست بدهد.ولی در حقیقت، حدود دو سوم از مردانی که‌به‌سرطان پروستات مبتلا می‌شوند، بسیاری از این علائم را در خود مشاهده‌نمی کنند. ولی یک سوم باقی مانده‌معمولا متوجه‌ی حداقل یکی از این علائم می‌شوند.  

علل ایجاد سرطان پروستات

علت اصلی ایجاد سرطان پروستات تا حدودی نامشخص است. پژوهش های پزشکی تنها توانسته‌اند در این مورد به‌مشکلات سلولی اشاره‌کنند. درست مانند انواع دیگر سرطان، سرطان پروستات نیز وقتی به‌وجود می‌آید که‌در این غده‌ی تناسلی سلول های غیرطبیعی تولید شوند. این سلول های جهش یافته‌بسیار سریع تر از سلول های سالم منتشر می‌شوند و فضای بیش تری از پروستات را اشغال می‌کنند. رشد این سلول های می‌تواند به‌ایجاد یک تومور در بافت پروستات منجر شود؛ سپس سلول ها از تومور جدا می‌شوند و در بخش های دیگر بدن نیز رشد می‌کنند.

به‌طور کلی عوامل و دلیل ایجاد سرطان پروستات را به‌چند بخش تقسیم کرد که‌شامل:

 سن : یکی از عوامل افزایش خطر سرطان پروستات ، سن می‌باشد. در سنین بالا خطر بیشتری برای ابتلا به‌این بیماری وجود دارد.

بیماری های مقاربتی : مردان مبتلا به‌سوزاک در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به‌این نوع سرطان می‌باشند.

چاقی و اضافه‌وزن :چاقی و اضافه‌وزن در مردان مبتلا به‌سرطان پروستات ، خطر بیشتری برای ابتلا به‌سرطان پروستات پیشرفته‌را به‌وجود می‌آورد.

بعضی از داروها : تحقیقات نشان می‌دهد که‌مصرف روزانه‌داروهای ضدالتهاب باعث افزایش خطر ابتلا به‌این بیماری می‌شوند.

ژنیتک : مردانیکه‌در خانواده‌شان سابقه‌سرطان پروستات دارند در خطر بیشتری هستند، همچنین مردانیکه‌در خانواده‌شان بیشتر خانم ها سرطان سینه دارند، در خطر بیشتری می‌باشند.

مصرف بیش از حد برخی مواد غذایی :

• شیر و محصولات لبنی

• چربی های اشباع در محصولات حیوانی

• گوشت قرمز

• گوشت کبابی

انواع درمان و نمونه‌برداری سرطان پوستات

اغلب برای مردانی که‌به‌مراحل اولیه‌سرطان پروستات مبتلا هستند و در سلامتی به‌سر می‌برند، جراحی یک راه‌درمانی مناسب است. به‌عمل جراحی که‌در آن پروستات را برمی دارند، پروستات برداری و یا پروستاتکتومی می‌گویند. به‌طور معمول جراحان از این دو روش استفاده‌می‌کنند: 

درمان سرطان پروستات با پروستات برداری رتروپوبیک

در این روش جراح پروستات را با یک برش در بالای استخوان شرمگاهی در زیر شکم خارج می‌کند. او همچنین غدد لنفی نزدیک پروستات را از حیث ابتلا به‌سرطان بررسی می‌کند. این روش به‌جراح این امکان را می‌دهد تا از صدمه‌دیدن اعصابی که‌نزدیک پروستات هستند و کنترل مثانه‌و نعوظ با آنهاست، جلوگیری کند. 

درمان سرطان پروستات با  جراحی سرمایشی

در جراحی سرمایشی ، ابتدا جراح با کمک سونوگرافی بافت را منجمد و سپس ذوب می‌کند تا سرطان پروستات را از بین ببرد. از این روش  اغلب زمانی استفاده‌می‌شود که‌هرچند بیماری هنوز محدود است اما در پروستات پیشرفت بیش تری کرده‌است. زمانی هم که‌جراحی یکی از راه‌های درمانی نباشد، از آن استفاده‌می‌کنند. در این روش، پروستات را برنمی دارند.

درمان سرطان پروستات با پروستات برداری پرینه‌آل

در این نوع عمل جراحی، که‌کم تر از آن استفاده‌می‌کنند، جراح از طریق برش بین پوست بیضه‌و مقعد به‌پروستات دسترسی پیدا می‌کند. در این روش، جراح نمی تواند غدد لنفی را از حیث ابتلا به‌سرطان بررسی کند. بنابراین، خودداری از آسیب رساندن به‌اعصاب مهار کنندة نعوظ مشکل است. از این روش زمانی استفاده‌می‌کنند که‌سرطان به‌پروستات محدود است. 

هورمون درمانی

برای پایان دادن به‌تولید هورمون مردانه‌تستوسترون توسط بدن از این روش استفاده‌می‌شود. سلول های سرطان پروستات برای رشد خود به‌تستوسترون وابسته‌هستند. قطع کردن تولید تستوسترون می‌تواند باعث مرگ یا رشد آهسته‌تر سلول های سرطانی گردد.

هورمون درمانی شامل موارد زیر می‌شوند:

1 - دارو های پایان دهنده‌در تولید تستوسترون

داروهای شناخته‌شده‌به‌نام آگونیست ها از تولید تستوسترون در بیضه‌ها جلوگیری می‌کنند. دارو هایی که‌معمولا در این نوع هورمون درمانی استفاده‌می‌شوند شامل لوپرولید (لوپرون، الیگارد)، گوزرلین (زولادکس)، تریپتورلین (ترلسار) و هیسترلین (وانتاس) می‌شوند. گاهی اوقات دیگر داروها شامل کتوکونازول و آبیراترون (زایتیگا) می‌شوند.

2 - دارو هایی که‌از رسیدن تستوسترون به‌سلول های سرطانی پیشگیری می‌کنند

دارو های ضد آندروژن از رسیدن تستوسترون به‌سلول های سرطانی جلوگیری می‌کنند. نمونه‌های این داروها شامل بیکالوتامید (کاسودکس)، نیلوتامید (نیلاندرون) و فلوتامید می‌شوند.

پرتودرمانی روشی نوین برای درمان سرطان پروستات

در این نوع درمان از مقدار بالای انرژی تابشی جهت درمان سرطان استفاده‌می‌کنند. پرتودرمانی زمانی انجام می‌شود که‌سرطان در پروستات وجود دارد اما به‌اندام های دیگر گسترش پیدا نکرده‌است.

از این روش همچنین، زمانی که‌به‌علت سن، سلامتی یا انتخاب شخصی امکان جراحی وجود ندارد، استفاده‌می‌کنند. دو نوع پرتودرمانی وجود دارد:

پرتودرمانی خارجی :یک دستگاه‌به‌سلول های سرطانی پرتو می‌تاباند. دستگاه‌اطراف بدن می‌چرخد و پرتو را از جهت های زیادی به‌بدن می‌تاباند. بعد از اینکه‌پزشک قسمتی از بدن را که‌به‌اشعه‌نیاز دارد، به‌طور دقیق مشخص کرد، درمان معمولاً 1 بار در روز، 5 روز در هفته‌و به‌مدت 6 تا 8 هفته‌انجام می‌شود. 

براکی تراپی (Brachytherapy) :این روش نوعی پرتودرمانی داخلی است، که‌به‌آن روش کاشت دانه‌ای هم می‌گویند. پرتو به‌وسیلة کاشتن دانه‌های کوچکی در پروستات به‌بدن تأیید می‌شود. بسته‌به‌اندازه‌پروستات، معمولاً 40 تا 130 دانه‌در پروستات قرار داده‌می‌شود. هر دانه‌مقدار اندکی ماده‌رادیواکتیو دارد که‌به‌شعاع یک اینچ در اطراف خود پرتو ساطع می‌کند. 

جراحی برداشت بیضه‌ها ؛ ارکیکتومی

برداشتن بیضه‌ها سبب کاهش سطح تستوسترون در بدن می‌شود. 

شیمی درمانی

برای از بین بردن سلولهای سرطانی که‌به‌سرعت در حال پیشرفت هستند از روش شیمی درمانی استفاده‌می‌شود.

درمان سرطان پروستات با جراحی لاپاروسکوپی

جدیدترین نوع جراحی برای برداشتن پروستات است. در این روش برش کوچک تری ایجاد می‌شود و از لولۀ باریکی که‌دوربینی در انتهای آن نصب شده‌است، استفاده‌می‌کنند که‌به‌وسیلۀ روبات کنترل می‌شود.

عوارض درمان سرطان پروستات با روشهای جراحی

امروزه‌روش های جراحی به‌کمک ابزارهای پیشرفته‌، عوارض بعد از جراحی را به‌حداقل رسانده‌است. اما گاهی ممکن است مشکلاتی مانند مشکلات زیر بوجود آید:

1. نشت ادرار از طریق مقعد

2. ناتوانی جنسی

3. کوتاه‌شدن طول آلت تناسلی (1 تا 2 سانتیمتر)

4. فتق رانی ؛ که‌گاهی تا دو سال بعد هم محتمل است.

راههای پیشگیری از ابتلا به‌سرطان پروستات

همیشه‌پیشگیری بهتر از درمان است، در سرطان پروستات هم مثل هر بیماری دیگر راههای برای جلوگیری از بروز وجود دارد که‌شامل: 

• انتخاب یک رژیم غذایی سالم پر از میوه‌و سبزیجات، غلات کامل و کم چربی

• مصرف گوشت ماهی به‌دلیل وجود اسیدهای چرب امگا3

• مصرف فیبرهای گیاهی(حاوی سلولز و همی سلولز) و پروتئین های گیاهی نظیر سویا به‌دلیل داشتن ایزوفلاونی به‌نام Genistein که‌مانع رشد سلول های سرطانی می‌شود.

• مصرف سبزیجات مانند انواع کلم ها(کلم گل، کلم پیچ، کلم تکمه‌و...) به‌دلیل داشتن ترکیباتی نظیر ایندول ـ کربونیل، گلوکاریک اسید(کلسیم ـ دی ـ گلوکارات) وسولفورافان.

• مصرف سلنیوم، ویتامین های D و E و عنصر روی

• کند شدن رشد سرطان پروستات با نوشیدن روزانه‌یک لیوان آب انار

• ورزش و فعالیت بدنی :با ورزش روزانه‌حداقل 30 دقیقه‌و افزایش فعالیت بدنی ، باعث افزایش سلامتی و کاهش خطر ابتلای خود به‌سرطان پروستات را کاهش شوی

• حفظ وزن مناسب، اگر وزن فعلی شما مناسب است، پس آن را حفظ نمایید و اگر زیاد است شروع به‌کم کردن وزن کنید.

   

درمان و پیشگیری از سرطان پروستات با داروهای گیاهی:

در کنار مصرف مواد غذایی مناسب برای پیشگیری از ابتلاء، چنانچه‌بیماری حاد شود، می‌توان از گیاهان دارویی مفید برای درمان اختلالات پروستات (به‌ویژه‌تورم) بهره‌جست. از جمله‌این گیاهان دارویی می‌توان به‌نخل اره‌ای ایرانی، گزنه، کدوی پوست کاغذی، کتان روغنی، شیرین بیان، قارچ گانودرما، جینسینگ آسیایی، تویا، سویا، ادریسی، دم اسب، ذرت، شبدر قرمز، چای سبز، انگور خرس، مِلون تلخ(خربزه‌وحشی)، بارهنگ(اسفرزه) آبی و خربزه درختی اشاره‌کرد. 

درنهایت بهترین درمان سرطان پروستات چیست؟

هر بیمار، یک فرد منحصر به‌فرد با مجموعه‌ای از ویژگی ها است.تجربه، فرهنگ و علائق بیمار کمک می‌کند تا بهترین روش درمان را انتخاب کنیم.سلامت دستگاه‌قلبی عروقی نیز در تعیین نوع درمان موثر است.درنهایت شناخت و مراجعه‌به‌یک پزشک متخصص اورولوژی و بیماری های دستگاه‌تناسلی مردان بهترین اقدام در این زمینه‌است.