
انسانها بههنگام بیماری معمولا بهپزشک مراجعهمیکنند اما نباید فراموش کرد کهدعا و راز و نیاز با خداوند مهربان در بهبود روند بیماری و شفای زودهنگام، بسیار نتیجهبخش خواهد بود. امامان معصوم(ع) و علمای دین دعاهای سریع الاجابهبرای درمان و شفای بیماری را سفارش کردهاند کهمفهوم آن ها توسل بهخاندان پاک پیامبر اکرم(ص) و راز و نیاز با خداوند مهربان برای بهبود بیمار است.
در این بخش از دین و مذهب مجله اینترنتی فنجان بهذکر برخی از این ادعیهو ذکرها پرداختهایم.
سید ابن طاووس در کتاب «مهج الدعوات»، از ابن عباس روایت کردهاست:
نزد امیر مؤمنان نشستهبودم، شخصی رنگ پریدهآمد، و گفت:ای امیر مؤمنان، من همیشهبیمارم، و دردهای بسیاری دارم، بهمن دعایی بیاموز، کهبا آن بر بیماری هایم یاری جویم،
حضرت علی(ع)فرمود:
بهتو دعایی می آموزم، کهجبرئیل وقتی حسن و حسین بیمار بودند بهپیامبر صلّی اللّهعلیهو آلهآموخت، و آن دعا این است:
اِلهی کُلَّما اَنْعَمْتَ عَلَیَّ نِعْمَةً قَلَّ لَکَ عِنْدَها شُکْری وَ کُلَّمَا ابْتَلَیْتَنی بِبَلِیَّةٍ قَلَّ لَکَ عِنْدَها صَبْری
ای معبود من، هر زمان بهمن نعمت دادی سپاسگذاری ام برای تو در کنار آن نعمت اندک بود و هر زمان مبتلای بهبلایم کردی، صبرم برای تو نزد آن اندک بود.
فیا مَنْ قَلَّ شُکْری عِنْدَ نِعَمِهِ فَلَمْ یَحْرِمْنی وَ یا مَنْ قَلَّ صَبْری عِنْدَ بَلاَّئِهِ فَلَمْ یَخْذُلنی
ای کهشکرم کنار نعمت هایش کم بود، اما از نعمت محرومم نکرد، و ای کهصبرم نزد بلایش اندک بود، اما مرا وا نگذاشت،
وَ یا مَنْ رَانی عَلَی الْمَعاصی فَلَمْ یَفْضَحْنی وَ یا مَنْ رَانی عَلَی الْخَطایا فَلَمْ یُعاقِبْنی عَلَیْها
و ای کهمرا بر گناهان دید، اما رسوایم نکرد و ای کهمرا بر خطاها دید، اما بر آنها عذابم نکرد.
صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لی ذَنْبی وَ اشْفِنی مِنْ مَرَضی اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْئٍ قَدیرٌ
بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و گناهم را بیامرز، و از بیماری ام شفا بده، بهدرستی کهتو بر هرچیز توانایی. (مهج الدعوات و منهج العبادات، ص8)
سید بن طاووس در کتاب «مهج الدعوات»، این دعا را منسوب بهپیامبر اکرم (ص) میداند کهبهواسطهامام جعفر صادق (ع) بیان شدهاست. مورد استفادهاین دعا برای بیماری صعب العلاجی بودهکهمجموع پزشکان زمان از درمان آن ناامید شدهبودند.
گفتهاند کهبرای شفای مرض صعب العلاج، بعد از نماز صبح، چهل مرتبهاین دعا را بخوانید:
بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
بنام خدای بخشایندهمهربان
اَلْحَمُدللَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ
ستایش خاص خدا پروردگار جهانیان است
حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیلُ
بس است ما را خدا و نیکو وکیلی است
تَبارَکَ اللَّهُ اَحْسَنُ الْخالِقینَ
تبریک باد بر خداوند کهبهترین خلق کنندهاست
وَلا حَوْلَ وَلاقُوَّهَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ
هیچ تحول و نیرویی جز بهواسطهی خداوند بلندمرتبهو بزرگ وجود ندارد.
در «زبدهالدعوات» آمدهاست کهرسول خدا بهخانهی حضرت فاطمه(س) آمد امام حسن را بیمار یافت و این منظرهبر آن حضرت خیلی گران آمد جبرئیل نازل شد و گفت یا محمد تعلیم کنم تو را دعایی کهبا آن فرزندت از ناخوشی خلاص گردد.
پس حضرت رسول این دعا را خواند و دست خود را بر پیشانی امام حسن(ع) مالید و شفا یافت:
اللهم لا الهَ الّا انتَ العَلیُ العَظیمُ ذُو السُلطانِ القَدیمِ وَ المَنِ العظیمِ وَ الوَجهِ الکَریمِ لا الهَ الّا اَنتَ العَلیُ العَظیمِ وَلِیُ الکَلِماتِ التّاماتِ وَ الدَعَواتِ المُستَجاباتِ خَلِ ما اَصبَحَ ( بفلان)
اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ وَلِیِّکَ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَلَیْهِ السَّلامُ إِلّا عافَیْتَنِی بِهِ فِی جَمِیعِ جَوارِحِی مَا ظَهَرَ مِنْها وَما بَطَنَ، یَا جَوادُ یَا کَرِیمُ؛(مفاتیح الجنان، بخشی از دعای توسلی دیگر)
خدایا! از تو درخواست میکنم بهحق ولیت موسی بن جعفر (درود خدا بر او) کهدر همهاعضایم، چهظاهری و چهباطنی، بهمن سلامت کامل عنایت کنی، ای بخشندهبزرگوار.
امام باقر (ع) دعایی را از زمانی کهامام علی (ع) مریض بودهاند و پیامبر (ص) برای عیادت بهبستر ایشان رفتند، روایت کردهاند. پیامبر پس از عیادت، بهامام علی سفارش میکنند کهدعای زیر را زمزمهکند:
«اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ تَعْجِیلَ عَافِیَتِکَ وَ صَبْراً عَلَی بَلِیَّتِکَ وَ خُرُوجاً إِلَی رَحْمَتِکَ»( الکافی، ج2، ص567)
بارالها! یا عافیتت را تسریع گردان. یا بهمن صبر در بلایت را عنایت کن و یا روح مرا بهسوی جوار رحمتت خارج فرما.
یکی از اصحاب درد زانو داشت و نزد امام باقر (ع) شکایت کرد.
امام باقر(ع) فرمود:
زمانی کهنماز خواندی این دعا را بخوان «یَا أَجْوَدَ مَنْ أَعْطَی وَ یَا خَیْرَ مَنْ سُئِلَ وَ یَا أَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ ارْحَمْ ضَعْفِی وَ قِلَّةَ حِیلَتِی وَ أَعْفِنِی مِنْ وَجَعِی» (الکافی (ط - دارالحدیث)، ج4، ص:524 )
در کتاب "مصباح"، شیخ کفعمی گفتهاند کهوقتی مریض شدی، پس از اقامهیکی از نماز های واجب، بر موضع سجدهخود دست کشیدهو سپس دستت را هفت مرتبهبر جایی کهدرد دارد بکش و دعای زیر را بخوان:
یا مَنْ کَبَسَ الاْرْضَ عَلَی الْمآءِ
ای کهزمین را بر آب فشردی.
وَ سَدَّ الْهَوآءَ بِالسَّمآءِ
و هوا را بهآسمان بستی
وَاخْتارَ لِنَفْسِهِ اَحْسَنَ الاَْسْمآءِ
و بهترین نام ها را برای خویش برگزیدی.
صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست.
وَافْعَلْ بی کَذا وَ کَذا وَ ارْزُقْنی وَ عافِنی مِنْ کَذا وَ کَذا
و با من چنین وچنان کن و روزی ام ده، و سالمم بدار از چنین وچنان.
از جملهدعاهای سریع الاجابهبرای شفای مریض، دعای منسوب بهامام صادق است. از زبان یکی از اصحاب امام صادق (ع) نقل شدهکهایشان بهامام گفتهاند، دردی دارم
و امام صادق(ع) فرمودهاند:
بگو:بسم الله
سپس بر قسمتی کهدرد دارد، دست بکش و بگو:
قُلْ أَعُوذُ بِعِزَّةِ اَللَّهِ وَ أَعُوذُ بِقُدْرَةِ اَللَّهِ وَ أَعُوذُ برحمهاَللَّهِ أَعُوذُ بِجَلاَلِ اَللَّهِ
پناهمیبرم بهعزت خدا! پناهمیبرم بهقدرت خدا! پناهمیبرم بهرحمت خدا! پناهمیبرم بهجلال خدا!
أَعُوذُ بِعَظَمَةِ اَللَّهِ وَ أَعُوذُ بِجَمْعِ اَللَّهِ وَ أَعُوذُ بِرَسُولِ اَللَّهِ
پناهمیبرم بهعظمت خدا! پناهمیبرم بهجمع خدا! پناهمیبرم بهرسول خدا!
وَ أَعُوذُ بِأَسْمَاءِ اَللَّهِ مِنْ شَرِّ مَا أَحْذَرُ وَ مِنْ شَرِّ مَا أَخَافُ عَلَی نَفْسِی (الکافی ج ١ ص ٥٦٦ - 565)
و پناهمیبرم بهاسم های خدا از شر هر چهاز آن حذر دارم و از شر هر چهکهاز آن بر خود بیمناکم!
و هفت مرتبهاین کار را بکن.
این دعا در کتاب عدهالداعی کهیکی از کتاب های نسبتا معتبر در این زمینهاست ذکر شدهو منسوب بهامام صادق است.
امام صادق (ع) فرمودهاند:
زمانی کهدر کنار بستر مریضی هستی، رو بهآسمان کن و بگو:
اَللّهُمَّ اِنَّکَ عَیَّرْتَ اَقْواماً فی کِتابِکَ
خدایا اقوامی را در قرآنت سرزنش کردی
فَقُلْتَ:(قُلِ ادْعُوا الَّذینَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِهِ فَلا یَمْلِکُونَ کَشْفَ الضُّرِّ عَنْکُمْ وَلا تَحْویلاً)(عنهالبحار:ج٩٥ ،ص ١٨ ، مستدرک:ج ١،ص٨٥ ح ١٩)
و فرمودی:بگو معبودهای باطل خود را جز او بخوانید، کههرگز برطرف کردن زیان را از شما، و گرداندنش را نمی توانند.
فَیا مَنْ لا یَمْلِکُ کَشْفَ ضُرّی وَ لا تَحْویلَهُ عَنّی اَحَدٌ غَیْرُهُ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ
ای کهبرطرف کردن زیان، و گرداندن آن را از من، کسی جز تو (او) نمی تواند، بر محمّد و خاندانش درود فرست.
وَاکْشِفْ ضُرِّی وَحَوِّلْهُ اِلی مَنْ یَدْعُو مَعَکَ اِلهاً آخَرَ
و زیانم را برطرف کن، و بهسوی آن کهمعبود دیگری جز تو را با تو میخواند بگردان.
فَاِنّی اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ غَیْرُکَ؛(مستدرک:ج١،ص ٨٤ ؛ الکافی:ج٢ ،ص 564 ح 1)
کهگواهی میدهم معبودی جز تو نیست.
امام رضا (ع) فرمود:
در تمام بیماری ها این دعا را بگو :«یَا مُنْزِلَ الشِّفَاءِ وَ مُذْهِبَ الدَّاءِ أَنْزِلْ عَلَی وَجَعِیَ الشِّفَاءَ»
ای فرستندهو عطاکنندهشفا، و ای کسی کهبهلطف خویش درد ها را از جان ها و جسم ها میبری، بر محمد و آل محمد رحمت فرست و بر درد های من شفا عنایت فرما
(طب الأئمة علیهم السلام، ص:37؛مصباح کفعمی ص. 152)
در کتاب جواهر القرآن آمدهاست هر کهمریض باشد و این دعا(بخشی از ذکر یونسیه) را در آن بیماری چهل مرتبهبخواند، بهامید خدا شفا پیدا کند.
لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَک إِنِّی کنتُ مِنَ الظَّالِمِینَ
درصورتی کهدر آن بیماری بمیرد ثواب شهدا را دریابد و چنانچهصحت یابد معاصی او آمرزیدهگردد.