سینمای ایران در اسکار 2018 حضور دارد؟

شانس حضور ایران در اسکار 2018

در حالی که‌روزشماری ها برای معرفی آثار به‌آکادمی اسکار 2018 آغاز شده‌است و کشورها بهترین فیلم هایشان را به‌عنوان نماینده‌دنیای فرهنگ و هنرشان راهی آکادمی اسکار میکنند هنوز مشخص نیست که‌کدام فیلم نماینده‌ایران در مراسم اسکار 2018 خواهد بود.

از سال 55 که‌فیلم «دایره‌مینا» به‌کارگردانی داریوش مهرجویی به‌آکادمی اسکار فرستاده‌شد، تا به‌امروز حدود 21 فیلم برای شرکت در این رویداد بزرگ سینمایی از طرف کشورمان انتخاب شدند که‌دو فیلم «جدایی نادر از سیمین» و«فروشنده» هر دو به‌کارگردانی اصغر فرهادی برنده‌اسکار بهترین فیلم خارجی زبان و فیلم «بچه‌های آسمان» به‌کارگردانی مجید مجیدی جزو پنج فیلم اعضای آکادمی انتخاب شد.

سینمای ایران در اسکار 2018

البته‌شرکت نکردن یک فیلم در اسکار به‌معنای کم ارزش بودن محتوای آن ها نیست و چه‌بسا فیلم هایی که‌در این رویداد هنری پذیرفته‌نشدند اما ارزش و اعتبار ویژه‌ای برای ما دارند. در سال های اخیر تحولات سیاسی موجود در آمریکا قطعا در سینما و تصمیم گیری اعضای آکادمی بی تأثیر نبوده‌است. اصغر فرهادی همواره‌از دغدغه‌ها، دوگانگی ها و ترس های انسان مدرن صحبت می‌کند و با توجه‌به‌تغییر سیاست آمریکا و روی کار آمدن ترامپ، شرایط برای این فیلمساز هموارتر شد. به‌نظر می‌رسد امسال دست سینمای ایران برای شرکت در این رویداد بزرگ هنری خالی است و به‌رغم گمانه‌زنی ها برای حضور فیلم هایی مانند «ماجرای نیمروز»، «رگ خواب»، «زیر سقف دودی»، «بدون تاریخ بدون امضا» هنوز گزینه‌شاخصی در این زمینه‌وجود ندارد.

همین مسأله‌موضوع پرسش ما از کارشناسان و فیلمسازان بود. سوال ما در این خصوص بود که‌چه‌فیلمی شانس بیشتری برای شرکت در اسکار دارد و چرا در این سال ها تنها اصغر فرهادی توانسته‌از میان دیگر فیلمسازان به‌موفقیت برسد. برخی از کارشناسان وجود مدیریت دولتی، بعضی دیگر نبود برنامه‌ریزی و برخی دیگر دنبال کردن خطوط مشی مربوط به‌کشور را در فیلم ها علت نبود فیلم های شاخص می‌دانند. در ادامه‌مشروح نظر کارشناسان و فیلمسازان را از نظر می‌گذرانید:

کامبوزیا پرتوی:
مشکل ما بیشتر مدیریت دولتی است
کامبوزیا پرتوی نویسنده‌و کارگردان در رابطه‌با اینکه‌چرا با وجود داشتن فیلمسازان توانمند گزینه‌جدی برای معرفی به‌اسکار نداریم، گفت:فیلم فروشنده‌آقای فرهادی به‌همراه‌بازیگران و لوکیشن ایرانی اما تهیه‌کننده‌آن خارجی بود؛ مثل این است که‌جیمز باند را به‌ایران بیاوریم و بخشی از فیلم را در اینجا بگیریم که‌لزوما فیلم ایرانی نمی شود. مدیریت دولتی خودش فکر می‌کند، چه‌کسانی را انتخاب و چه‌کسانی را بفرستد. وقتی سیستم دولتی باشد، بر اساس اهداف دولتی هیأتی را انتخاب می‌کند. هروقت این هیأت به‌دست خانه‌سینما بیفتد، جا برای صحبت کردن وجود دارد. وقتی همه‌چیز دولتی است، چطور امکان کار کردن وجود دارد؟…. این همه‌فیلمساز هنروتجربه‌داریم که‌خلاق هستند و فکر نو دارند و اگر بگردیم، می‌توانیم هفت نفر را معرفی کنیم.
پرتوی خاطرنشان کرد:من در خصوص اسکار چه‌نظری می‌توانم داشته‌باشم وقتی مدیریت دولتی همه‌چیز از جمله‌سینما و فیلمنامه‌ها را برای خود کرده‌است؟… فکر می‌کنید در همین جشنواره‌فیلم فجر امسال چند فیلمساز داریم؟… فقط همین ها هستند که‌مربوط به‌خودی ها هستند؟… یک جشنواره‌و هیأت غیردولتی بگذارند و ببینند چند فیلمساز می‌توانیم به‌اسکار معرفی کنیم.
کارگردان فیلم «کافه‌ترانزیت» در پاسخ به‌اینکه‌فیلمسازان هنروتجربه‌باید چه‌کاری در این رابطه‌انجام دهند و به‌کجا باید مراجعه‌کنند، عنوان کرد:این فیلمسازان یا حمایت دولتی یا حمایت از طرف خانه‌سینما می‌خواهند. اگر هیأت از طرف خانه‌سینما تشکیل می‌شد، حتما یک فیلم داشتیم که‌بتوانیم به‌اسکار معرفی کنیم. وقتی دولت خودش تصمیم می‌گیرد، فیلمی مانند «بدرود بغداد» مهدی نادری را به‌اسکار می‌فرستد که‌چندان نمی تواند موفقیت کسب کند. وقتی مدیریت دولتی باشد، ما چه‌توقعی می‌توانیم داشته‌باشیم؟…

جعفر صانعی مقدم:
معنی ندارد فیلمی را به‌اسکار بفرستیم که‌می‌دانیم شانس کمی دارد
جعفر صانعی مقدم، عضو هیأت مدیره‌گروه‌هنروتجربه‌در رابطه‌با اینکه‌چرا با وجود داشتن فیلمسازان توانمند گزینه‌جدی برای معرفی به‌اسکار نداریم، به‌بانی فیلم گفت:فکر می‌کنم هم پخش کننده‌وهم فیلم آقای فرهادی خوب بود، یعنی این طور نبود که‌نسبت به‌آقای فرهادی ارفاقی صورت گرفته‌باشد و هیأتی به‌همراه‌فارابی و خانه‌سینما تشکیل شده‌و این تصمیم را گرفتند. به‌جز این، نتیجه‌انتخاب فیلم «فروشنده» دریافت اسکار بود. در این سال ها بسیار اتفاق افتاده‌که‌کشورهای زیادی در اسکار شرکت کردند اما جزو پنج فیلم هم انتخاب نمی شوند.

صانعی مقدم با تأکید بر اینکه‌با انتخاب فیلم «فروشنده» در سال گذشته‌موافق بودم، افزود:فکر می‌کنم انتخاب درستی در خصوص آقای فرهادی صورت گرفت و امیدوارم امسال هم بتوانیم تا آن مرحله‌پیش برویم؛ چون معمولا فیلمی را انتخاب می‌کنیم که‌به‌نتیجه‌بهتری برسیم و اگر دستمان بازتر باشد، رقابت سخت تر می‌شود. به‌طور معمول فیلمی که‌پخش کننده‌خوب داشته‌باشد، همیشه‌برتر نیست.

عضو هیأت مدیره‌گروه‌هنر و تجربه‌در رابطه‌با اینکه‌چقدر برند بودن عوامل تولید یک فیلم شانس دریافت اسکار را بالا می‌برد، عنوان کرد:حتما داشتن پخش حرفه‌ای و نام کارگردان تأثیرگذار است و این انتخاب تصادفی نیست، بلکه‌براساس انتخاب نام کارگردان صورت می‌گیرد. معمولا ما یک کارگردان خارجی را به‌این دلیل می‌شناسیم که‌فیلم های قبلی اش هم موفق بوده‌و هم توانسته‌است، جوایز خوبی دریافت کند. این دو فاکتور در حوزه‌فرهنگ و هنر از یکدیگر جدا نیست و به‌عنوان مثال نمی توانیم بگوییم که‌محمدرضا شجریان از روی شانس به‌این مراتب بالا رسیده‌است. من از حدود 50 سال است که‌به‌شجریان گوش می‌دهم و این یک اتفاق شانسی نیست.

وی در پاسخ به‌این پرسش که‌فکر می‌کنید آکادمی اسکار بیشتر به‌چه‌مسائلی گرایش دارند و بیشتر روی آن تمرکز می‌کنند، توضیح داد:وقتی پخش فیلم به‌گونه‌ای باشد که‌به‌دست اعضای هیأت آکادمی برسد، خیلی اصل است؛ یعنی باید پخش ها به‌شیوه‌ای حرفه‌ای باشد که‌فیلم را دیده‌باشند و در خصوص آن شنیده‌باشند. جدای از این مسأله‌روایت داستان خیلی اهمیت دارد. معمولا روایتگری حرفه‌ای و درست یک داستان را در خیلی از کارها نداریم. به‌نظرم این یکی از عوامل خیلی مهم در هالیوود است. در سینمای آمریکا روایت درست یک داستان با تمام اجزایش خیلی تأثیر مهمی در پذیرش آن به‌وسیله‌مخاطب دارد.

صانعی مقدم با تأیید اینکه‌گروه‌هنروتجربه‌فیلمسازان خیلی خوبی دارد، بیان کرد:معتقدم گروه‌هنروتجربه‌فیلمسازان و استعدادهای خیلی خوبی دارد که‌باید به‌آن ها توجه‌شود و با آن ها درست برخورد شود تا بتوانند بدرخشند؛ چون در بسیاری از کارها احتیاج داریم که‌نسبت به‌فیلم ها و خالقان آثار رفتارها صمیمانه‌باشد و مرحله‌به‌مرحله‌و فیلم به‌فیلم به‌پختگی برسند. ما استعدادهای بسیار خوبی در کشور داریم و باید زمینه‌آن درست شود و از طرف دیگر چه‌در بخش سینمای تجاری و چه‌در بخش های دیگر باید حمایت ها بیشتر و سنگ اندازی کمتر شود.

وی در پاسخ به‌اینکه‌از بین گزینه‌های موجود کدام یک شایستگی شرکت در اسکار را دارند، خاطرنشان کرد:من تمام فیلم ها را ندیدم که‌بتوانم قضاوتی در این رابطه‌داشته‌باشم و بسیاری از فیلم ها باید مؤلفه‌های بین المللی را رعایت کرده‌باشند. باید ببینیم بقیه‌رقبا چه‌کسانی هستند و نمی توانیم به‌این سرعت قضاوتی در این رابطه‌داشته‌باشیم. اگر قرار بود مقایسه‌ای بین «فروشنده» و «رگ خواب» داشته‌باشم با اختلاف بسیاری به‌«فروشنده» رأی می‌دادم چون نوع روایت، پخش، حرفه‌ای گری و داستان گویی اش خیلی می‌تواند ما را به‌یک جایزه‌بین المللی نزدیک کند.

صانعی مقدم ادامه‌داد:اگر بخواهیم فیلم را با اهداف خود تطابق دهیم و به‌اسکار بفرستیم، غلط است؛ چون تمام فیلم هایی که‌از سمت ارشاد مجوز می‌گیرد جزو اهداف ماست و اگر بخواهیم نقض غرض کنیم و چیزی را بفرستیم که‌می‌تواند واقعیت نداشته‌باشد، می‌توانیم اصلا شرکت نکنیم. این معنی ندارد فیلمی را بفرستیم که‌می‌دانیم شانسی ندارد، اما به‌دلیل اینکه‌می‌خواهیم خط مشی خودمان را نشان دهیم، بفرستیم. این قبیل فیلم ها را باید در جشنواره‌های ملی خودمان بگذاریم. در جشنواره‌های جهانی باید بررسی کنیم کدام فیلم به‌آن رویداد نزدیک است و همان را انتخاب کنیم.

شادمهر راستین:
برای اسکار برنامه‌ریزی نکرده‌ایم
جعفر صانعی مقدم، عضو هیأت مدیره‌گروه‌هنروتجربه‌در رابطه‌با اینکه‌چرا با وجود داشتن فیلمسازان توانمند گزینه‌جدی برای معرفی به‌اسکار نداریم، به‌بانی فیلم گفت:فکر می‌کنم هم پخش کننده‌وهم فیلم آقای فرهادی خوب بود، یعنی این طور نبود که‌نسبت به‌آقای فرهادی ارفاقی صورت گرفته‌باشد و هیأتی به‌همراه‌فارابی و خانه‌سینما تشکیل شده‌و این تصمیم را گرفتند. به‌جز این، نتیجه‌انتخاب فیلم «فروشنده» دریافت اسکار بود. در این سال ها بسیار اتفاق افتاده‌که‌کشورهای زیادی در اسکار شرکت کردند اما جزو پنج فیلم هم انتخاب نمی شوند.

صانعی مقدم با تأکید بر اینکه‌با انتخاب فیلم «فروشنده» در سال گذشته‌موافق بودم، افزود:فکر می‌کنم انتخاب درستی در خصوص آقای فرهادی صورت گرفت و امیدوارم امسال هم بتوانیم تا آن مرحله‌پیش برویم؛ چون معمولا فیلمی را انتخاب می‌کنیم که‌به‌نتیجه‌بهتری برسیم و اگر دستمان بازتر باشد، رقابت سخت تر می‌شود. به‌طور معمول فیلمی که‌پخش کننده‌خوب داشته‌باشد، همیشه‌برتر نیست.

عضو هیأت مدیره‌گروه‌هنر و تجربه‌در رابطه‌با اینکه‌چقدر برند بودن عوامل تولید یک فیلم شانس دریافت اسکار را بالا می‌برد، عنوان کرد:حتما داشتن پخش حرفه‌ای و نام کارگردان تأثیرگذار است و این انتخاب تصادفی نیست، بلکه‌براساس انتخاب نام کارگردان صورت می‌گیرد. معمولا ما یک کارگردان خارجی را به‌این دلیل می‌شناسیم که‌فیلم های قبلی اش هم موفق بوده‌و هم توانسته‌است، جوایز خوبی دریافت کند. این دو فاکتور در حوزه‌فرهنگ و هنر از یکدیگر جدا نیست و به‌عنوان مثال نمی توانیم بگوییم که‌محمدرضا شجریان از روی شانس به‌این مراتب بالا رسیده‌است. من از حدود 50 سال است که‌به‌شجریان گوش می‌دهم و این یک اتفاق شانسی نیست.

وی در پاسخ به‌این پرسش که‌فکر می‌کنید آکادمی اسکار بیشتر به‌چه‌مسائلی گرایش دارند و بیشتر روی آن تمرکز می‌کنند، توضیح داد:وقتی پخش فیلم به‌گونه‌ای باشد که‌به‌دست اعضای هیأت آکادمی برسد، خیلی اصل است؛ یعنی باید پخش ها به‌شیوه‌ای حرفه‌ای باشد که‌فیلم را دیده‌باشند و در خصوص آن شنیده‌باشند. جدای از این مسأله‌روایت داستان خیلی اهمیت دارد. معمولا روایتگری حرفه‌ای و درست یک داستان را در خیلی از کارها نداریم.

به‌نظرم این یکی از عوامل خیلی مهم در هالیوود است. در سینمای آمریکا روایت درست یک داستان با تمام اجزایش خیلی تأثیر مهمی در پذیرش آن به‌وسیله‌مخاطب دارد.
صانعی مقدم با تأیید اینکه‌گروه‌هنروتجربه‌فیلمسازان خیلی خوبی دارد، بیان کرد:معتقدم گروه‌هنروتجربه‌فیلمسازان و استعدادهای خیلی خوبی دارد که‌باید به‌آن ها توجه‌شود و با آن ها درست برخورد شود تا بتوانند بدرخشند؛ چون در بسیاری از کارها احتیاج داریم که‌نسبت به‌فیلم ها و خالقان آثار رفتارها صمیمانه‌باشد و مرحله‌به‌مرحله‌و فیلم به‌فیلم به‌پختگی برسند. ما استعدادهای بسیار خوبی در کشور داریم و باید زمینه‌آن درست شود و از طرف دیگر چه‌در بخش سینمای تجاری و چه‌در بخش های دیگر باید حمایت ها بیشتر و سنگ اندازی کمتر شود.

وی در پاسخ به‌اینکه‌از بین گزینه‌های موجود کدام یک شایستگی شرکت در اسکار را دارند، خاطرنشان کرد:من تمام فیلم ها را ندیدم که‌بتوانم قضاوتی در این رابطه‌داشته‌باشم و بسیاری از فیلم ها باید مؤلفه‌های بین المللی را رعایت کرده‌باشند. باید ببینیم بقیه‌رقبا چه‌کسانی هستند و نمی توانیم به‌این سرعت قضاوتی در این رابطه‌داشته‌باشیم. اگر قرار بود مقایسه‌ای بین «فروشنده» و «رگ خواب» داشته‌باشم با اختلاف بسیاری به‌«فروشنده» رأی می‌دادم چون نوع روایت، پخش، حرفه‌ای گری و داستان گویی اش خیلی می‌تواند ما را به‌یک جایزه‌بین المللی نزدیک کند.

صانعی مقدم ادامه‌داد:اگر بخواهیم فیلم را با اهداف خود تطابق دهیم و به‌اسکار بفرستیم، غلط است؛ چون تمام فیلم هایی که‌از سمت ارشاد مجوز می‌گیرد جزو اهداف ماست و اگر بخواهیم نقض غرض کنیم و چیزی را بفرستیم که‌می‌تواند واقعیت نداشته‌باشد، می‌توانیم اصلا شرکت نکنیم. این معنی ندارد فیلمی را بفرستیم که‌می‌دانیم شانسی ندارد، اما به‌دلیل اینکه‌می‌خواهیم خط مشی خودمان را نشان دهیم، بفرستیم. این قبیل فیلم ها را باید در جشنواره‌های ملی خودمان بگذاریم. در جشنواره‌های جهانی باید بررسی کنیم کدام فیلم به‌آن رویداد نزدیک است و همان را انتخاب کنیم.