
حضور قلب در نماز امر بسیار مهمی است کهشخص باید با تلاش و زحمت بهدنبال رسیدن بهآن در نماز باشد کسی کهبیشتر ساعات عمر خود را در بیهودهکاری و لهو و لعب میگذراند نمی تواند در نماز حضور قلب پیدا کند زیرا بههر آنچهانسان مشغول باشد، قوهمخیّله(کهکارش صورت سازی است) در نماز همان عمل را در نظرش جلوهمیدهد و هر چهبخواهد حواس خود را جمع کند فوری موهومات و خیالات بهسراغ او میآید و حواسش را متفرّق میگرداند اما کسی کهدر همهوقت همهاعمال وافکارش بر طبق عقل و شرع انجام شود و هدفش در همهکار تحصیل رضای حق تعالی باشد، چنین کسی بهخوبی میتواند بنا بر عادت، خود را از موهومات و خیالات فاسد حفظ نماید و حضور قلب پیدا کند آن وقت است کهحالت خشوع و خضوع پیدا مینماید.
راهبدست آوردن حضور قلب در نماز
راهحلی بیان کنید (ذکر و یا دعایی….) کهدر نماز بهویژه” نافلهشب حواسمان پرت نشود. هرچهتلاش میکنم حواسم بهمسائل و مشکلات دور و برم مشغول میشود … چهکنم؟
حجت الاسلام والمسلمین حسین انصاریان با بیان چند گام برای تحصیل حضور قلب، راهکاری را در این خصوص ارائهدادهاست:
اوّلا:برای تحصیل حضور قلب ممارست و تمرین کنید و شرائطی کهبرای حضور قلب مؤثر است را رعایت نمایید تا بهتدریج این حالت برای شما حاصل گردد.
ثانیاً:برای تحصیل حضور قلب در نماز، بهاین نکات توجهفرمایید:
1 ـ باید چنان معرفتی بهدست آورید کهدنیا را در نظرتان کوچک و خدا را در نظرتان بزرگ کند، تا هیچ کار دنیوی نتواند بههنگام راز و نیاز با معبود، نظرتان را بهخود جلب و از خدا منصرف سازد
2. توجهبهکارهای پراکندهو مختلف، معمولاً مانع تمرکز حواس است و هر قدر انسان توفیق پیدا کند کهمشغلههای مشوّش و پراکندهرا کم کند، بهحضور قلب خود در نماز و سایر عبادات کمک کردهاست.
3 ـ انتخاب مکان و محل نماز و سایر عبادات نیز در این امر مؤثر است و لذا نماز خواندن در برابر اشیاء و چیزهایی کهذهن انسان را بهخود مشغول میسازد، مکروه است.
4 ـ پرهیز از گناهنیز عامل مؤثری است، زیرا گناهقلب را از خدا دور میسازد و از حضور قلب میکاهد.
5 ـ آشنایی بهمعنای نماز و فلسفهافعال و اذکار آن، عامل مؤثری در حضور قلب است.
6 ـ انجام مستحبات نماز و آداب مخصوص آن، چهدر مقدمات و چهدر اصل نماز، توصیهمیشود.
7 ـ از همهاینها گذشته، عبادت هم مانند هر کار دیگر نیاز بهمراقبت و تمرین و استمرار دارد و اگر مدتی بههمین شیوهعمل کنید، کم کم تمرکز و حضور قلب در نماز برای شما حاصل میشود. و اگر با روی هم گذاشتن چشمان در نماز، حضور قلب بهتری پیدا میکنید، مانعی ندارد، تا زمانی کهاین حضور قلب برای شما عادت شود.