آیا زودپز باعث کاهش خواص مغذی مواد غذایی می شود؟

در زودپز غذا بپزیم یا قابلمه؟

زودپز قابلمه‌ای است که‌با کمک گرفتن از فشار بخار آب، باعث پخته‌شدن سریع تر مواد غذایی می‌شود.

آیا زود‎پز مواد مغذی غذا را از بین می‎برد؟خوشبختانه‌درست برعکس است. چون رمز کار زود‎پز فشار بالاست، نه‌حرارت بالا و درست به‌همین دلیل بیشتر مواد مغذی غذا در آن حفظ می‎شود.
بسیار منطقی است که‌درباره‌تاثیراتی که‌دیگ زود‎پز روی مواد غذایی می‎گذارد بدانیم، چون این وسیله‌در بسیاری از آشپزخانه‎ها اصلی‎ترین وسیله‌پخت‎و‎پز است. طرز‎ کار دیگ زود‎پز این وسیله، با ترکیبی از فشار و بخار کار می‎کند. درحالیکه‌به‌نظر می‎رسد حرارت بالا برای آشپزی لازم باشد، در‎ واقع فشار و بخار بیشتر‎ین قدرت را به‌آشپزی می‎دهند. این دیگ واشری دارد که‌با حبس کردن بخار، فشار محیط را بسیار بالا می‎برد و این نکته‌سودمندی است.
با بالا رفتن نقطه‌جوش آب و یا مایع درون دیگ، رطوبت محیط به‌شکل بخار به‌درون مواد غذایی وارد می‎شود و تمام باعث می‎شود مواد زودتر پخته‌شوند.طرز‎ کار دیگ زود‎پز کاملا برعکس اتفاقی است که‌در ارتفاعات رخ می‎دهد. این دیگ دمای جوش آب را بالا می‎برد و زمان پخت را کم می‎کند. ضمن‎ اینکه، چون بخار در دیگ حبس می‎شود، آب و دمای مواد از بین نمی‎رود. یک مزیت این وسیله‌این است که‌زودتر از اجاق، فر و یا آرام‎پز غذا را آماده‌می‎کند.

حفظ خاصیت غذا در زودپز

زود پختن غذا در زودپز به‌خاطر فشار بالاست یا دمای بالا؟
همین سوال است که‌کمی اشکال ایجاد می‎کند. بسیاری از افراد فکر می‎کنند که‌چون دیگ زود‎پز زود‎تر مواد را می‎پزد، پس حتما با حرارت بالا این کار را انجام می‎دهد. در صورتی که‌اصلا این طور نیست. همان طور که‌قبلا هم اشاره‌شد، زود پختن غذا در این دیگ به‌خاطر فشار بالاست، نه‌دمای بالا. در یک تحقیق معلوم شد که‌بالاترین دمای آب درون دیگ زود‎پز 250 درجه‌است که‌این خیلی کمتر از دمای یک اجاق رو‎میزی، فر و یا آرام‎پز است. به‌بیان دیگر یک دیگ زود‎پز با استفاده‌از فشار، در حرارتی بسیار کمتر از روش‎های دیگر کار می‎کند و زمان پخت را کم می‎کند.
خوشبختانه‌درست برعکس است. چون رمز کار زود‎پز فشار بالاست، نه‌حرارت بالا و درست به‌همین دلیل بیشتر خاصیت مواد غذایی در آن حفظ می‎شود. در ‎حالی که‌در روش های دیگر به‌خاطر بالا بودن زمان پخت، خواص بیشتری از مواد از دست می‎رود.

مواد حفظ شده‌در روش‎های مختلف پخت (مطابق یک تحقیق):

- جوشاندن 75-40 درصد مواد مغذی را حفظ می‎کند.
- روش کبابی و بخار‎پز، 90 درصد مواد را حفظ می‎کند (در بعضی موارد نیمی از مواد نابود می‎شوند).
- زود‎پز، با حفظ 95-90 درصد مواد، بهترین جایگاه‌را دارد.
منطقی است! چون زود‎پز علاوه‌بر اینکه‌به‌دمای بالا نیازی ندارد، زمان پخت را هم کوتاه‌می‎کند. ظاهرا دیگ زود‎پز اثر بعضی مواد غذایی را هم از بین می‎برد، مثل اسید فتیک که‌همین مساله‌باعث می‎شود مواد غذایی در غذاهایی مثل غلات و دانه‎ها، آب بیشتری جذب کنند و در نتیجه‌به‌دستگاه‌گوارش فشار کمتری بیاورند. هشدار مهم بعضی مطالعات نشان می‎داد که‌زود‎پز مواد بیشتری را از بین می‎برد، اما با دقت بیشتر معلوم شد که‌بیشتر این مواد مغذی در آب غذا حل شده‎اند. پس سعی کنید موقع خوردن غذاهایی که‌با زود‎پز آماده‌شده، آب آن را بیشتر مصرف کنید و یا از آن برای درست کردن سوپ و سُس استفاده‌کنید.

زود‎پز قادر به‌پخت چه‌غذاهایی است؟

کباب، خورش، سوپ، سبزیجات، تخم‎مرغ آب‎پز، کیک پنیر و حتی برنج که‌عملا دستور پخت و آموزش لازم برای هر‎کدام به‌وفور یافت می‎شود.