اقدامات شگفت انگیز بدن برای دفاع از خود

عوامل نشان دهنده‌دفاع بدن

بدن بطور دایم بخصوص از طریق دهان ، مجاری تنفسی کولون ، غشاهای مخاطی چشم و حتی مجاری ادراری در معرض باکتریها قرار دارد، درصورتی که‌این باکتریها به‌بافتهای عمقی نفوذ کنند قادر به‌تولید بیماری هستند علاوه‌بر آن شخص بطور منقطع در معرض باکتریها و ویروسهای فوق العاده‌بیماریزای موجود در خارج از بدن قرار دارد معمولا سه‌نوع مقاومت میزبان در مقابل میکروبهای مهاجم رشد میکروبها را به‌بدن ، یعنی جایی که‌اکثر میکروبها در آنجا بی زیانند ، محدود می‌کند. عوامل نشان دهنده‌دفاع بدن را بشناسید.

بدن انسان ساختاری پیچیده‌است که‌درک کامل آن می‌تواند دشوار باشد. بدن از چرخه‌و سیستم های بیولوژیکی مختلفی تشکیل شده‌و مکانیزم دفاع از خود یک نمونه‌از این سیستم ها محسوب می‌شود.

بدن چگونه‌به‌دفاع از خود میپردازد؟

مکانیزم دفاع از خود شامل راهبردهای فیزیولوژیکی و روانی می‌شود که‌توسط ذهن ناخودآگاه‌به‌عنوان یک مهارت بقای طبیعی به‌کار گرفته‌می‌شود. این مکانیزم ها از ما در برابر آسیب های جسمانی محافظت کرده‌و به‌تجربه‌یک زندگی سالم کمک می‌کنند.

در ادامه‌با برخی اقدام های شگفت انگیز که‌بدن برای دفاع از خود انجام می‌دهد، بیشتر آشنا می‌شویم.

تب

اگر چه‌می‌تواند موجب ناراحتی ما شود ولی یکی از مکانیزم های دفاعی بدن در واکنش به‌آسیب است. تب موجب افزایش اندک دمای بدن می‌شود تا از تکثیر ویروس ها و دیگر عوامل بیماری زا جلوگیری شود. تب اغلب به‌واسطه‌یک عفونت مانند آنفلوآنزا یا عفونت دستگاه‌ادراری شکل می‌گیرد.

هنگامی که‌ویروس و باکتری ها به‌بدن حمله‌کرده‌و موجب آسیب دیدن بافت ها می‌شوند، سیستم ایمنی بدن با تولید موادی به‌نام پیروژن یا تب آور واکنش نشان می‌دهد. این مواد شیمیایی بر هیپوتالاموس مغز که‌دمای بدن را تنظیم می‌کند، تاثیرگذار هستند. این مواد در حسگرهای دمایی بدن تغییر ایجاد می‌کنند و به‌گونه‌ای آنها را فریب می‌دهند که‌فکر کنند دمای بدن سردتر از حالت عادی است. در واکنش هیپوتالاموس دمای بدن را افزایش می‌دهد و فرد تب می‌کند.

تبی که‌به‌واسطه‌دلیلی نامشخص شکل گرفته‌یا بیش از چند روز طول می‌کشد، باید توسط پزشک بررسی شود تا عامل ایجاد آن مشخص شود. شرایط پزشکی مانند ابتلا به‌HIV و برخی سرطان ها می‌توانند تب های این چنینی را موجب شوند.

پوسته‌روی زخم

هنگامی که‌از یک بریدگی یا جراحت رنج می‌برید، پوست نسبت به‌حمله‌باکتری ها و دیگر میکروارگانیسم ها که‌می‌توانند وارد زخم شوند، آسیب پذیر می‌شود. برای محافظت در برابر عفونت ناشی از عوامل بیماری زا، بدن پوسته‌ای را برای بستن سریع زخم در محل آسیب دیده‌ایجاد می‌کند. این پوسته‌لایه‌ای از پروتئین فیبرین است که‌پلاکت ها در آن جمع شده‌اند. پلاکت ها ساختارهای بسیار کوچکی در خون هستند که‌به‌بهبود زخم کمک می‌کنند. این پوسته‌از خونریزی نیز جلوگیری می‌کند. همچنین پلاکت ها در مبارزه‌با باکتری ها نقش دارند که‌به‌محافظت در برابر عفونت منجر می‌شود. به‌تدریج با بهبودی زخم، بازسازی بافت هر چه‌بیشتر این پوسته‌را کنار می‌زند و در نهایت موجب افتادن آن می‌شود.

عطسه

عطسه‌یکی دیگر از مکانیزهای طبیعی بدن انسان برای دفاع از خود است. به‌طور معمول، هنگامی عطسه‌رخ می‌دهد که‌مسیرهای بینی با مواد حساسیت زا، میکروب ها، گرد و غبار، پوسته‌بدن حیوانات یا محرک های دیگر بیش از اندازه‌پر شده‌باشند. از طریق عطسه‌بدن از شر این مواد راحت می‌شود.

عطسه‌یکی از راه‌های دفاع بدن از خود

عطسه‌یکی از نشانه‌های شایع سرماخوردگی و آلرژی های مزمن است. برخی افراد هنگامی که‌یک وعده‌غذایی بزرگ مصرف می‌کنند یا در برابر نور خورشید قرار می‌گیرند، نیز عطسه‌می‌کنند.

فرآیند عطسه‌کردن بسیار قدرتمند است. هوایی که‌به‌واسطه‌عطسه‌از بینی انسان خارج می‌شود می‌تواند با سرعت 100 مایل در ساعت (161 کیلومتر در ساعت) یا بیشتر حرکت کند. این شرایط می‌تواند به‌پخش شدن میکروب ها منجر شود و یکی از دلایلی است که‌توصیه‌کارشناسان برای پوشاندن بینی و دهان هنگام عطسه‌کردن را توضیح می‌دهد.

نیروی قوی عطسه‌موجب می‌شود تا چشم های انسان برای محافظت از آنها در برابر میکروارگانیزم ها و ذراتی که‌به‌واسطه‌عطسه‌پخش می‌شوند، ناخودآگاه‌بسته‌شوند.

سکسکه

سکسکه‌عملی غیر ارادی است که‌تقریبا همه‌در طول زندگی خود یک بار آن را تجربه‌می‌کنند. این عمل به‌عنوان یکی دیگر از مکانیزم های بدن برای دفاع از خود در نظر گرفته‌می‌شود. غذا خوردن سریع، قورت دادن لقمه‌های بزرگ غذا یا پرخوری می‌توانند به‌سکسکه‌منجر شوند. این قبیل اقدام ها می‌توانند عصب ریوی معدی را تحریک کنند که‌با معده‌و دیافراگم پیوند خورده‌است. سکسکه به‌عنوان مکانیزمی طبیعی برای محافظت از دیافراگم و معده‌عمل می‌کند.

انگشت های چروک خورده

حتی چین و چروک هایی که‌روی پوست دست ها پدیدار می‌شوند، نقش مهمی در جعبه‌ابزار دفاع از خود بدن ایفا می‌کنند. هنگامی که‌بدن در معرض رطوبت بیش از اندازه‌قرار می‌گیرد، مغز درک می‌کند که‌محیط اطراف می‌تواند لغزنده‌باشد. این شرایط به‌ایجاد تغییر در پوست دست ها و شکل گیری چین و چروک منجر می‌شود. انگشت های چروک خورده‌بهتر می‌توانند سطوح صاف یا خیس را بگیرند و احتمال زمین خوردن و حادثه‌کاهش می‌یابد.

پلک زدن

پلک زدن شاید چندان مفید به‌نظر نرسد اما نقشی حیاتی در سلامت کلی بدن ایفا می‌کند. پلک زدن رطوبت ضروری که‌از چشم ها در برابر خشکی و تحریک محافظت می‌کند را فراهم می‌کند. در حقیقت زمانی که‌پلک می‌زنید، چشم ها با لایه‌ای از اشک (که‌از رطوبت و پروتئین پر شده‌است)، آب (که‌گرد و غبار و ذرات باقیمانده‌در چشم ها را شست وشو می‌دهد)، و لایه‌ای خارجی که‌حاوی ماده‌ای روغنی است و چشم ها را روان سازی می‌کند و از ایجاد سایش روی چشم پیشگیری می‌کند، پوشیده‌می‌شوند.

اگر به‌اندازه‌کافی پلک نزنید، تجربه‌خشکی، درد، تحریک و تاری دید جای شگفتی نخواهد داشت. افزون بر این، پلک نزدن فشار روی چشم را افزایش می‌دهد و به‌طور بالقوه‌می‌تواند به‌آنها آسیب وارد کند.

سیخ شدن مو

سیخ شدن مو در موقعیت های مختلفی شکل می‌گیرد اما این حالت نیز بخشی از مکانیزم دفاع از خود بدن است. سیخ شدن مو عمدتا برای کاهش مقدار حرارتی که‌بدن از طریق منافذ پوست از دست می‌دهد، شکل می‌گیرد. این شرایط به‌گرم نگه‌داشتن بدن در شرایط آب و هوایی نامساعد کمک می‌کند. با این وجود، طی موقعیت های استرس زا یا هنگام بروز احساسات شدید نیز امکان سیخ شدن مو وجود دارد.

سیخ شدن مو به‌واسطه‌انقباض عضلات ارکتورپیلی که‌اطراف موها در قسمت درمیس پوست قرار دارند، رخ می‌دهد. مغز خطر را درک می‌کند و این شرایط هیپوتالاموس را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ واکنشی مشابه‌هنگامی که‌احساسات شدید مانند عشق، شادی یا شوک را حس می‌کنید، رخ می‌دهد.

خمیازه

خمیازه‌کشیدن بیشتر پیش و پس از خواب، طی فعالیت های خسته‌کننده‌و در نتیجه‌ویژگی مسری بودن آن رخ می‌دهد. خمیازه‌کشیدن اغلب با خستگی، استرس، بی خوابی، بی حوصلگی و گرسنگی مرتبط است.

با این وجود پژوهش های صورت گرفته‌نشان داده‌اند که‌هدف اصلی از خمیازه‌کشیدن خنک کردن مغز است. هنگامی که‌خمیازه‌می‌کشید، کشش قدرتمند آرواره‌رخ می‌دهد که‌به‌افزایش جریان خون در گردن، صورت و سر منجر می‌شود. همچنین، تنفس عمیق جریان رو به‌پایین مایع نخاعی و خون از مغز را موجب می‌شود. هوای خنک که‌وارد دهان می‌شود این مایعات را خنک می‌سازد.

التهاب

التهاب یکی دیگر از مکانیزم های دفاعی بدن برای محافظت از خود در برابر عفونت و آسیب است. هنگامی که‌تنها چند روز طول می‌کشد، این شرایط به‌نام التهاب حاد شناخته‌می‌شود و هنگامی که‌بیشتر از چند روز ادامه‌یابد، التهاب مزمن نامیده‌می‌شود. در مورد التهاب حاد به‌محض این که‌واکنش التهابی وظیفه‌خود را انجام می‌دهد، ناراحتی و التهاب از بین می‌رود. از نمونه‌های التهاب حاد می‌توان به‌گلودرد، گزش حشرات، نیش زنبور و غیره‌اشاره‌کرد.

در صورتی که‌مکانیزم های نظارتی و تنظیم کننده‌واکنش التهابی معیوب باشند، التهاب می‌تواند رویدادی مضر باشد. همچنین امکان شکل گیری واکنش التهابی بلندمدت یا آسیب رسان به‌واسطه‌پاسخ نامناسب سیستم ایمنی مانند موارد واکنش های آلرژیک، حساسیت فوق العاده‌و خودایمنی وجود دارد که‌به‌نام التهاب مزمن شناخته‌می‌شود.

از دست دادن حافظه

از دست دادن حافظه‌یک مکانیزم دفاعی طبیعی است که‌به‌محافظت در برابر آسیب روانی پس از یک ضربه‌عاطفی یا روانی کمک می‌کند. از دست دادن حافظه‌به‌فرد اجازه‌می‌دهد با فراموشی موقت جزئیات رویداد آسیب رسان با شرایط موجود کنار بیاید. اگر چه‌خاطرات همچنان در ذهن دفن شده‌اند اما امکان یادآوری و دسترسی به‌آنها وجود ندارد.»