هشدار درباره مصرف دارو برای کودکان

هشدارهای مصرف داروهای سرماخوردگی کودکان

مصرف دارو در کودکان چگونه‌باید باشد؟ 

کودکان زیر دو تا شش سال نباید از فرآورده‌های سرماخوردگی استفاده‌کنند، گفت:مصرف این داروها می‌تواند منجر به‌مرگ و میر در کودکان زیر دو سال شود. این فرآورده‌ها دارای ترکیباتی از جمله‌آنتی هیستامین، دکونژستان، ترکیبات ضد سرفه و اکسپکتورانت ها هستند که‌برای کنترل علائم سرماخوردگی در داروخانه‌ها وجود دارند.

مطالعات جدید محدود نشان می‌دهد که‌مصرف این رده‌از فرآورده‌ها در کودکان فایده‌چندانی ندارد. سازمان غذا و دارو با توجه‌به‌اینکه‌فرآورده‌های سرماخوردگی کارایی اثبات شده‌ای ندارند و امکان بروز عوارض خطرناک با مصرف آنها در کودکان وجود دارد، توصیه‌به‌عدم مصرف آن در کودکان زیر شش سال کرده‌است.

 تنها داروی سرماخوردگی مجاز برای کنترل تب کودکان که‌بدون نسخه‌می‌توانند استفاده‌کنند، قرص استامینوفن برای کودکان بالای سه‌ماه‌و شربت ایبوپروفن برای کودکان بالای شش ماه‌است. اما در مقایسه‌این دو، ترجیح پزشکان بیشتر با مصرف استامینوفن است.

مصرف این داروها برای کودکان ممنوع است

داروهای مربوط به‌سرماخوردگی، سرفه، درد و تب، آلرژی و تقویتی، از رایج ترین داروهای OTC هستند. شاید تعجب کنید، ولی واقعیت این است که‌جدیدترین مطالعات نشان می‌دهند که‌داروی ضدسرماخوردگی و ضدسرفه، در طول دوره‌سرماخوردگی، بر علایم کودکان زیر شش سال، اثری ندارند و استراحت، نوشیدن فراوان مایعات و غذای مناسب، هنوز بهترین درمان هستند.

ضدسرفه‌ها

اگرچه‌به‌محض سرفه‌کردن کودکمان نگران می‌شویم، اما واقعیت این است که‌سرفه، پاسخ طبیعی و مفید بدن برای خارج کردن ترشحات و خلط ریه است. پس، نباید آن را با داروهایی مثل دکسترومتورفان یا دیفن هیدرامین سرکوب کنیم. در سرفه‌های خلط دار می‌توانید از شربت اکسپکتورانت که‌خلط را نرم و رقیق می‌کند، استفاده‌کنید؛ البته‌بهترین خلط آور، بُخور و نوشیدن شش تا هشت لیوان آب ولرم در روز است.

آنتی هیستامین ها

این داروها که‌انواع مختلفی دارند، فقط برای کنترل عطسه، آب ریزش بینی و خارش، در آلرژی و سرماخوردگی استفاده‌می‌شوند و در بیش تر موارد باعث گیجی و خواب آلودگی می‌شوند. پس، بیش از اندازه، نباید استفاده‌شوند.

داروهای تقویتی

مصرف داروهای تقویتی و طبیعی، به‌معنی بی ضرر بودن آن ها نیست. این نوع محصولات، با مشورت متخصص آن و باید به‌اندازه‌و از نوع مناسب، برای کودکان انتخاب شوند.

تب برها و ضددردها

از این گروه، استامینوفن و بروفن را همه‌می‌شناسیم. این ها، تنها داروهایی هستند که‌در صورت بروز تب و درد، می‌توانیم برای کودکمان، ولی به‌اندازه، استفاده‌کنیم. لازم نیست تب، کاملاً قطع شود و کافی است دمای بدن، زیر 38 درجه‌بماند. هیچ وقت چند نوع دارو از این گروه‌را هم زمان استفاده‌نکنید یا مثلاً شیاف و قطره‌استامینوفن را با هم مصرف نکنید؛ چون مصرف زیادی این داروها می‌تواند عوارض کبدی یا گوارشی خطرناک داشته‌باشد. هرگز از آسپرین و ASA، برای بچه‌ها استفاده‌نکنید؛ چون ممکن است واکنش خطرناکی، به‌نام سندرم ری بدهند که‌به‌کبد، مغز و کلیه‌آسیب می‌رساند. نکته‌ای که‌باید تاکید کنیم، این است که‌در قرص و شربت سرماخوردگی، ترکیبات آنتی هیستامین و تب بر وجود دارد و لازم نیست جداگانه، آن ها را هم بدهیم.

دکونژستانت ها

دکونژستانت ها، به‌صورت قطره‌یا اسپری، برای رفع تورم مخاط و گرفتگی بینی استفاده‌می‌شوند تا کودک، راحت تر نفس بکشد. بسیار مهم است که‌بدانیم این داروها را فقط برای مدت کوتاه‌دو تا سه‌روزه‌و با تجویز پزشک، باید استفاده‌کرد؛ چون می‌توانند باعث تخریب مخاط و ایجاد عوارضی مثل بی قراری، بی خوابی، بی اشتهایی، تپش قلب، خشکی و زخم بینی، وابستگی و بسیاری عوارض دیگر شوند.

آنتی بیوتیک ها

این داروها، فقط و فقط، باید با دستور و زیر نظر پزشک مصرف شوند. مصرف اشتباه‌آن ها می‌توانند باعث حساسیت دارویی کشنده، عوارض پوستی، گوارشی، مقاومت دارویی و... شوند. بیش تر سرماخوردگی ها و اسهال ها، در اثر ویروس ها هستند و با آنتی بیوتیک درمان نمی شوند و فقط باید دوره‌بیماری سپری شود

داروهای ضدتهوع

هرگز به‌کودکان خود – با نسخه‌و بی نسخه‌- داروهای ضد تهوع ندهید مگر اینکه‌پزشک او تاکید بر مصرف آن داشته‌باشد. بیشتر حالت تهوع ها و دل به‌هم خوردگی ها برای مدت کوتاهی ادامه‌دارند و کودک می‌تواند بدون مصرف هیچ دارویی آنها را پشت سر بگذارد. این نوع داروها بسیار پیچیده‌و خطرناک هستند. اگر کودک دچار تهوع شده‌و آب بدن خود را از دست داده‌است او را پیش پزشک ببرید و به‌طور سر خود برای او داروی ضد تهوع تجویز نکنید.

داروهای کودکان و بزرگسالان

دادن میزان کمتر یا اندازه‌کوچک تر از داروهای بزرگسالان به‌کودکان به‌همان اندازه‌خطرناک است که‌به‌او بیش از حد تعیین شده‌داروی کودکان می‌دهید. بسیاری از والدین نمی دانند قطره‌هایی که‌برای کودکان زیر دوسال وجود دارد بسیار غلیظ تر از شربت هایی است که‌برای کودکان بزرگسال وجود دارد. اگر روی قطره‌یا شربت چیزی در مورد میزان مصرف بر اساس سن و وزن کودکان نوشته‌نشده‌است، از دادن آن دارو به‌کودک خود خودداری کنید.  

 داروهای تجویز شده‌برای دیگران

داروهایی که‌برای فرد دیگری – همچون خواهر یا برادر – یا بیماری دیگری تجویز شده‌است را هرگز به‌کودک خود ندهید. این کار بی تأثیر و حتی شاید خطرناک باشد. فقط داروهایی را به‌کودک خود بدهید که‌مخصوصاً برای او و بیماری او تجویز شده‌اند. 

استامینوفن اضافی

برخی از داروها برای آرام و کم کردن تب و درد، حاوی استامینوفن هستند. حتماً توجه‌داشته‌باشید این داروها را به‌کودکان خود ندهید. اگر از محتویات دارو آگاه‌نیستید، استامینوفن و ایبوپروفن کودک را تا پیش از مشورت با پزشک به‌او ندهید تا دوز مصرفی این دو دارو بیش از حد مجاز نشود.  

داروهای جویدنی

برای بیشتر کودکان مصرف داروهای جویدنی بسیار مضر و خطرناک است. اگر قرار است از داروی جویدنی برای درمان کودک خود استفاده‌کنید حتماً از پزشک او بپرسید آیا می‌توانید آن را له‌و خورد کنید و داخل قاشقی از غذاهای نرمی همچون ماست بریزید. البته‌باید توجه‌داشته‌باشید که‌کودک باید همه‌ قاشق را به‌طور کامل بخورد تا میزان مصرف دارو درست باشد. 

شربت تهوع آور

شربت تهوع آور موجب استفراغ می‌شوند و برای جلوگیری از مسمومیت مناسب است. البته‌مدت هاست که‌دکترها دیگر اینگونه‌شربت ها را تجویز نمی کنند زیرا مدرکی دال بر تأثیر آنها در درمان مسمومیت وجود ندارد. البته‌این گونه‌داروها می‌تواند به‌جای مفید بودن خطرناک نیز باشد زیرا ممکن است کودک همچنان تهوع داشته‌باشد. 

اگر چنین شربت هایی در خانه‌دارید بهتر است آنها را دور بریزید و برای اجتناب از مسمومیت های ناخواسته، مواد سمی را در قفسه‌های قفل دار  مخفی و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

. 

مصرف دارو چه‌مقدار و چگونه

به‌گزارش روابط عمومی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این اطلاعیه‌آمده‌است:تجویز آنتی هیستامین ها نظیر دیفن هیدرامین، کلرفنیرامین، برم فنیرامین و سیپروهپتادین، دکونژستان ها نظیر پسودوافدرین و فنیل آفرین، ضد سرفه‌ها نظیر دکسترومتورفان و خلط آورها نظیر گایافنزین به‌طور کلی در کودکان با سن کمتر از دو سال توصیه‌نمی شود.
با توجه‌به‌اینکه‌فرآورده‌های مورد استفاده‌برای رفع علائم سرماخوردگی و سرفه‌ممکن است حاوی بیش از یک ماده‌موثر باشند، در صورت ضرورت به‌تجویز برای کودکان حتماً نام مواد موثر و مقدار موجود در فرآورده‌جهت تنظیم دقیق مقدار مصرف با توجه‌به‌سن یا وزن کودک به‌دقت بررسی شود.
بر اساس این گزارش فرآورده‌های مذکور نباید به‌منظور کمک به‌خواب کودک و ایجاد حالت خواب آلودگی در وی مصرف شوند و توصیه‌می‌شود برای تنظیم مقدار تجویز شده‌فرآورده‌برای کودک، از پیمانه‌یا قاشق های مخصوص اندازه‌گیری دارو استفاده‌شود و از اندازه‌گیری مقدار مصرف توسط قاشق های خانگی، به‌دلیل استاندارد نبودن اندازه‌آنها، خودداری گردد.
این گزارش تاکید می‌کند در صورت تجویز بیش از یکی از فرآورده‌های مذکور، ممکن است مواد موثره‌مشترک موجود در فرآورده‌های تجویز شده‌برای کودکان از حد مجاز فراتر رفته‌و منجر به‌مسمومیت وی شود. لذا از تجویز غیر ضروری بیش از یک فرآورده‌حاوی هر یک از اجزای مذکور برای کودکان اجتناب شود و حتماً در محلی دور از دسترس آنان نگهداری گردد.
گفتنی است با توجه‌به‌اینکه‌مواردی از مسمومیت با فرآورده‌های مورد استفاده‌در کشور ما در گروه‌سنی کمتر از دو سال مشاهده‌شده‌که‌منجر به‌بستری شدن کوکان در بیمارستان شده‌است، وزارت بهداشت به‌پزشکان و داروسازان توصیه‌کرد هنگام تجویز و تحویل فرآورده‌های حاوی اجزای مذکور که‌در قرص و شربت سرماخوردگی کودکان(حاوی کلرافنیرامین و پسودوافدرین) شربت دیفن هیدارمین، شربت گایافنزین، شربت دکسترومتورفان پی(حاوی پسودوافدرین)، شربت اکسپکتورانت(حاوی گایافنزین، کلرفنرامین و پسودوافدرین)، شربت و قرص کلرفنیرآمین، قطره‌بینی فنیل آفرین، شربت و قطره‌دکسترومتورفان موجود است، نکات فوق را به‌والدین متذکر شوند.