واریکوسل ،اتساع و پیچ خوردگی غیرطبیعی شبکه وریدی (سیاهرگی) بالای بیضه ها است. شیوع آن زیر 10 سال نادر است ولی در بالغین جوان 15٪ و در مردان نابارور 20 تا 40٪ می باشد.
واریکوسل امروزهشایعترین علت ناباروری قابل درمان مردان جوان میباشد. در بیماری واریکوسل دریچههای سیاهرگ های بیضهخراب شدهو باعث گشادی رگ ها و اختلال در خونرسانی و کاهش تعداد و حرکت اسپرم ها و افزایش شکل های غیرطبیعی اسپرم شدهو لذا باعث ناباروری با منشاء مردانهمیگردد.
بسیاری بر این باورند واریکوسل شبیهبیماری واریس در ساق پاهاست؛ اما در تعریف علمی عبارت است از اتساع وریدهایی (سیاهرگ) کهخون را از بیضهها خارج میکنند.
البتهیکی از علل شایع ناباروری در مردان، همین واریکوسل است چون بهتولید و کیفیت اسپرم آسیب میزند، اما همهمردان مبتلا بهواریکوسل هم مبتلا بهناباروری نیستند.
واریکوسل بر حسب شدت، درجهبندی میشود. نوع خفیف درجهیک، نوع متوسط درجهدو و نوع شدید درجهسهنامیدهمیشود. در نوع درجهسهتمامی کیسهبیضههمان طرف پر از عروق متسع است؛ درست مثل این کهکیسهبیضهپر از کرم خاکی است.
بیماری واریکوسل
سیاهرگ ها مسئول خارج کردن خون از عضو و هدایت آن بهطرف قلب هستند و برای این کهخونی کهبهسمت بالا میرود بهعقب برنگردد، داخل سیاهرگ ها دریچههایی وجود دارند کهاز برگشت خون جلوگیری میکنند. حالا اگر این دریچهها خراب شوند، خون براحتی بهطرف عقب برمی گردد و موجب اتساع سیاهرگ ها خواهد شد. باید بدانید سیاهرگ بیضهسمت چپ سرانجام بهسیاهرگ کلیهچپ میریزد. اگر یک مرد بالای 40 سال ناگهان دچار واریکوسل بیضهچپ شود، یک دلیل آن این است کهسرطان کلیهسبب مسدود شدن سیاهرگ کلیهو پس زدن خون در سیاهرگ بیضههمان طرف شدهاست.
آیا واریکوسل علائم مشخصی دارد؟
معمولا بیمار متوجهوجود واریکوسل نمی شود و بیماری بهدنبال بررسی علت ناباروری تشخیص دادهمیشود. حتی گاهی بیمار از دوستان و افراد فامیل میشنود فلانی برای درمان ناباروری عمل جراحی واریکوسل انجام دادهاست و کنجکاو شدهو بهپزشک مراجعهمیکند. البتهبرخی مواقع بیمار مبتلا بهواریکوسل احساس درد در بیضههمان طرف یا احساس سنگینی میکند.
همچنین ممکن است بیمار بهدلیل عدم تقارن بیضهها بهپزشک مراجعهکند و واریکوسل تشخیص دادهشود. حتی بندرت بیمار متوجهرگ های برجستهدر کیسهبیضهمیشود و بهپزشک مراجعهمیکند؛ اما بهطور کلی درد مبهم در ناحیهبیضهها، احساس سنگینی یا کشیدگی در بیضه، رگ های متسع در داخل کیسهبیضه، احساس ناراحتی در بیضهیا کیسهبیضهو کوچکی بیضهمبتلا جزو مهم ترین علائم بیماری هستند.
واریکوسل قابل درمان است؟
باید بدانید واریکوسل بسیار شایع است بهطوری کهحدود 15 درصد مردان 25 تا 35 سالهدارای واریکوسل هستند. درمان واریکوسل، عمل جراحی است کهمعمولاً یک شکاف حدود سهسانتی متری در ناحیهبالای کشالهران دادهمیشود و تمامی سیاهرگ های طناب بیضهقطع میشوند. بعضی از سیاهرگ های بیضهاز داخل شکم عبور میکنند و جراح نمی تواند آنها را ببیند.
حتی بعضی از مویرگ ها در داخل طناب بیضهقابل رویت نیستند، بنابراین بستهبهنوع عمل جراحی، میزان عود بعد از عمل حدود 10 درصد است. گاهی واریکوسل فوق العادهشدید بودهو صدها سیاهرگ متسع داخل کیسهبیضهوجود دارند. این واریکوسل ها نیز با عمل جراحی صد در صد قابل اصلاح نیستند. گاهی بیمار در معاینهواریکوسل مشهود ندارد (واریکوسل بالینی) و با سونوگرافی رنگی مشخص میشود کهبیمار دارای واریکوسل است. این نوع واریکوسل را واریکوسل تحت بالینی میگویند و عدهای معتقد هستند عمل جراحی این واریکوسل موجب بهبود کیفیت اسپرم میشود.